Een psychose heb je niet alleen
Op donderdag 3 oktober 2024 vond het Nationale Psychose Congres plaats met als centraal thema “Naasten”. Een psychose heb je tenslotte niet alleen! Niet eerder waren naasten hét thema van het Nationale Psychose Congres. Met het 40-jarig jubileum van MIND Ypsilon als inspiratiebron. Heb je het gemist? Hieronder vind je nog het programma. Lees ook het verslag van het congres.
Programma
| 9.00 uur | Ontvangst en registratie deelnemers |
| 9.30 uur | Welkom en opening – Door dagvoorzitters Prof dr. Marieke Pijnenborg, Hoogleraar, vakgroep klinische en ontwikkelingsneuropsychologie Rijksuniversiteit Groningen en GGZ Drenthe en Prof. dr. Wim Veling, psychiater en hoofd behandelzaken bij afdeling Psychosen, hoogleraar Psychiatrie bij RUG/UMCG en oprichter van het Netwerk Vroege Psychose. |
| 9.40 uur | Korte terugblik 40 jaar Ypsilon – Bert Stavenuiter, voorzitter Ypsilon |
| 9.55 uur | “Angsten, controleverlies en herstel van een naaste” – Brenda Koop, kinderarts, bestuurslid Ypsilon en moeder van een zoon met psychosegevoeligheid Wat ervaart een kinderarts die plotseling geconfronteerd wordt met de psychosegevoeligheid van haar zoon? Als je dat overkomt, kan je dan terugvallen op wat je vanuit je professie al weet, al doet, al geleerd hebt? Heb je een voorsprong omdat je wegen beter kent, vaardig bent in het vergaren van informatie en kan meepraten op het niveau van de behandelaar? Gaat de herstelcurve dan sneller omhoog? En hoe is het om van perspectief te wisselen en plotseling ongevraagd aan de andere kant van de tafel te zitten? Ypsilonbestuurslid Brenda overkwam het. Ze was al 25 jaar kinderarts toen haar lieve, attente en talentvolle 19-jarige zoon opeens vol overtuiging vertelde dat hij een reïncarnatie van Jezus was. En de dag daarna een bizarre treinreis naar Amsterdam maakte om 3 musea in 2 uur tijd te bezoeken. Daar stond ze dan, met een schok, beseffend hoe weinig ze, zelfs als arts, wist over psychoses en hoeveel vooroordelen ze zelf had door onwetendheid. In haar presentatie neemt ze de bezoeker mee naar het verhaal achter de schermen. Naar hoe het haar zoon en haar sindsdien is vergaan en welke lessen ze heeft geleerd. Als arts, als moeder, als gezinsmanager. Het zijn lessen die maakten dat ze anders in het leven is gaan staan. Lessen die zorgden voor nederigheid maar die ook bijdroegen aan persoonlijke groei. Welke adviezen heeft ze voor haar collega-zorgprofessionals? |
| 10.15 uur | Triadische setting – driegesprek met Tine Hendriks, Martijn Kole en Joke van der Meulen |
| 10.45 uur | PAUZE |
| 11.10 uur | Flitspresentaties van onderzoeken uit het veld |
| 1. Naasten van Amsterdammers met een ernstige psychische aandoening – Gwen van Husen (onderzoeker GGD Amsterdam en PhD student VU) De GGD Amsterdam voert een kwalitatief onderzoek uit onder naasten van Amsterdammers met een ernstige psychische aandoening (EPA). In dit onderzoek staat het perspectief van naasten centraal. Welke impact ervaren naasten van de aandoening, het eventueel bieden van ondersteuning, de woonsituatie en de ambulante zorg? En wat hebben naasten nodig om betrokken en in balans te blijven? In deze korte presentatie komen alvast enkele (voorlopige) resultaten aan bod: 1) Ervaringen van naasten met het bieden van ondersteuning en informele zorg 2) De rol die naasten vaak toebedeeld krijgen binnen het herstelproces van de persoon met een EPA 3) De dynamiek van het naaste zijn 4) Wat naasten nodig hebben van professionals Het onderzoek onder naasten bouwt verder op het onderzoek onder 685 Amsterdammers met een EPA die zelfstandig wonen. Kijk voor meer informatie over het onderzoek onder Amsterdammers met een EPA én hun naasten: magazines.amsterdam.nl/ggd-wonen-in-de-wijk |
|
| 2. Wonen, gewoner, gewoonst – Beschermd en begeleid wonen voor mensen met psychosegevoeligheid: het effect van wonen in een naasten-initiatief op kwaliteit van leven en herstel – Dido Prins (AIOS Psychiatrie en PhD student bij UMC Utrecht) Uit onvrede over de beschikbare woonvoorzieningen voor mensen met psychosegevoeligheid, hebben ouders het initiatief genomen om zelf kleinschalige beschermde woonvormen op te zetten. Deze kleinschalige voorzieningen lijken een succes op basis van ervaringen van bewoners en naasten, maar het effect is nog nooit onderzocht. Het doel van deze studie is om 1) een inventarisatie te maken van de bestaande naasten-initiatieven in Nederland en hun kenmerken, 2) om aspecten van deze woonvormen te identificeren die bijdragen aan herstel en kwaliteit van leven, en 3) om inzicht te krijgen in de ervaringen van naasten. Deze studie zal de eerste resultaten leveren ten aanzien van het effect op herstel en kwaliteit van leven van het wonen in een naasten-initiatief voor mensen met psychosegevoeligheid. De uitkomsten kunnen relevant zijn voor de ontwikkeling van nieuwe beschermde woonvormen, zowel naasten-initiatieven als reguliere woonvormen. |
|
| 3. Making Sense of Recovery from First Psychosis with Antipsychotic Medication: A Qualitative Phenomenological Study – Stéphanie Dijkstra (GZ-psycholoog i.o. Specialist en PhD-kandidaat) |
|
| 11.45 uur | Workshopronde I |
| Workshop 1. Sociale contacten; Iedereen heeft ze nodig! – dr. Barbara Montagne (klinisch psycholoog) en drs. Janneke van Houts (klinisch psycholoog) GGz Centraal Er zal een korte inleiding gegeven worden over sociaal contact en sociale steun bij mensen met ernstige psychiatrische problemen. Vervolgens zal het proces van het ontwikkelen van de toolbox ‘Sociale contacten, iedereen heeft ze nodig’ worden toegelicht. In een interactieve oefening kan hierna de toolbox bekeken en gebruikt worden. Meer achtergrond |
|
| Workshop 2. Samenwerken met naasten. Hoe? Zo! – Henk-Willem Klaassen (naastenexpert en trainer, Naast en betrokken) en Inge van Marle (ervaringsdeskundige naasten, Naasten in Zicht) Het kan iedereen gebeuren, je dierbare raakt in de war. Een heftige gebeurtenis voor degene die het overkomt en voor de naaste. Op welke manier kun je als hulpverlener, als naaste en als cliënt in die fase zo goed mogelijk samenwerken? Welke handvatten zijn er voor alle drie de partijen? Aan de hand van de zorgstandaard Naasten wordt er gekeken naar belangrijke elementen. Hoe werk je met naasten samen en hoe verhoudt zich dat tot privacy? Hoe leer je de cliënt zo goed mogelijk kennen? Welke ruis is er tussen de cliënt en zijn naasten? Wat heeft de naaste nodig? Hoe kun je omdenken als hulpverlener en de samenwerking juist als basis beschouwen? Vanuit deze samenwerking zorg je dat het herstel van de cliënt én de naaste sneller ingezet kan worden, de ruis wordt hersteld en de herstelondersteuning op langere termijn meer kans van slagen heeft. |
|
| Workshop 3. Why Yoga … ? – Hendrika Aartsma (SPV, casemanager, docent deugdenyoga, KieN VIP) In juni 2022 zijn twee verpleegkundigen binnen KieN-VIP gestart met een yoga(therapie)groep. Inmiddels bestaat deze groep bijna 2 jaar en zien wij de positieve effecten van de yoga op onze cliënten. Naast de yogagroep zijn we ook gestart met het geven van individuele yoga. We willen graag onze ervaringen delen en iets geven aan cliënten en hun naasten, om hun veerkracht te vergroten. Het is een tool-kit geworden, die voor hulpverleners onmisbaar is. Er wordt gebruik gemaakt van een combinatie van deugdenyoga en yin yoga. Meer achtergrond |
|
| Workshop 4. Drie kunnen meer dan één – Leonard van Wijk (trainer en coördinator Zorgprofessional met ervaringsdeskundigheid, Hogeschool Windesheim) en Marco in ’t Hof (Dimence) Om cliënten, naasten en professionals te laten ervaren hoeveel verschil het kan maken wanneer ze binnen de samenwerking in de driehoek hun gedachten en gevoelens wél uitspreken, is er een spelsessie ontwikkeld. Middels een aantal spelvormen leren de deelnemers elkaar beter kennen en wordt er een open en veilige sfeer gecreëerd. In kleine groepjes gaan deelnemers uit elkaar en worden situaties besproken waar ze een vraag over hebben of die ze lastig vonden m.b.t. het samenwerken in de driehoek. Vervolgens wordt er samen een tableau vivant (een levend beeld) van de situatie gemaakt en besproken en uitgebouwd tot een scene. Meer achtergrond |
|
| Workshop 5. De zorg van de toekomst is BovenJan – Henk Mathijssen (Plusminus) en Imke van Wettum (BovenJan) Maak kennis met BovenJan als zorg van de toekomst. Wat maakt BovenJan uniek waar het gaat om interactie, functionaliteiten en veiligheid. We gaan met elkaar in gesprek over wat dit soort initiatieven toevoegen aan de reguliere zorg. Ligt hier echt een terrein braak waar ook professionals in de zorg blij van moeten worden? Of is het slechts een slap aftreksel van de professionele zorg; een zorg ‘light’ waar niemand beter van wordt? Meer achtergrond |
|
| Workshop 6. Netwerkintake – Wim Veling (UMCG) en Karin Hagoort, teamleider Innovatieteam | UMCU, afdeling Psychiatrie De Netwerk Intake is een manier om het gesprek te voeren bij het begin van een behandeltraject. Deze methode levert een open gesprek op over wat op dit moment belangrijk is in het leven van mensen. Hierbij komen problemen aan de orde, maar ook het sociale netwerk, en de positieve en negatieve rol van andere factoren. Het levert een breder perspectief op en geeft aanknopingspunten voor wie wat kan doen in de behandeling. De Netwerk Intake wordt in steeds meer ggz-instellingen gebruikt. In deze workshop leren deelnemers de principes van de Netwerk Intake, en worden resultaten besproken van Netwerk Intakes die afgelopen jaren zijn gedaan bij UMCG Polikliniek Psychose en het UMCU. |
|
| Workshop 7. Verlies dat met je meeloopt – hoe gaan naasten om met het gezondheidsverlies van hun dierbaren – Maria Hoeffnagel (Preventiewerker, Projectleider Soelaas, Verlies & Veerkracht, GGZ inGeest) Rouw en (levend) verlies zijn thema’s die vaak voorkomen bij naaste van personen met een psychische kwetsbaarheid. Het afscheid nemen van hoe een persoon was, van de dromen en verwachtingen die er waren, kunnen gepaard gaan met verdriet, verwarring en schuldgevoelens. De deelnemers worden toegerust met informatie over de verschillende verliesvormen die spelen bij de persoon met een psychische kwetsbaarheid en hun naaste en hoe zij hiermee om kunnen gaan. Samen met deze informatie wordt de koppeling gemaakt naar een werkvorm, Het Levenshuis, die in de praktijk kan worden ingezet. |
|
| 12.45 uur | LUNCHPAUZE – Inclusief posterbezoek in de foyer |
| 13.45 uur | Muzikaal intermezzo |
| 14.00 uur | Lezing: Evidentie voor familie interventies – prof. dr. Lieuwe de Haan, Hoogleraar Psychotische stoornissen, Amsterdam UMC, locatie AMC In deze lezing wordt het bewijs voor de effectiviteit voor FIP op een rijtje gezet en vergeleken met de effectiviteit van andere interventies. Ook zal worden nagegaan welke aspecten van FIP waarschijnlijk zorgen voor dit gunstige resultaat. Hieruit volgt dat het betrekken van de familie bij de behandeling tot de standaard zorg moet behoren. |
| 14.30 uur | Workshopronde II |
| Workshop 8. Samenwerken in de triade: een kwestie van perspectief – Carola van Alphen (voorzitter Anoiksis, Ervaringsdeskundige), Karin Groen (Lid wetenschapscommissie Ypsilon, Familie-ervaringsdeskundige), Thijs Burger en Mariken de Koning (psychiaters, Arkin-Mentrum) De workshopgevers vertegenwoordigen de drie perspectieven in de triade. Er wordt een korte introductie gegeven over processen bij triadisch werken, gebaseerd op resultaten van de studie Herstel In Perspectief. Daarbij wordt in gegaan op de perspectieven van cliënten, naasten en zorgprofessionals en hun invloed op de samenwerking in de triade. Daarnaast worden er dilemma’s gepresenteerd binnen de triade uit de zorgpraktijk. Een ervaringsdeskundige, een familie-ervaringsdeskundige en een zorgprofessional nemen stelling en deelnemers wordt gevraagd om een kant te kiezen. Deelnemers leggen elkaar uit waarom ze aan een bepaalde kant staan. Verandert daarmee hun perspectief op het dilemma? Meer achtergrond |
|
| Workshop 9. Bouwen aan herstel (Yucelmethode) – Mehmet Yucel (Systeemtherapeut/ ontwikkelaar Yucelmethode) en Ruth Naus (Verpleegkundig specialist GGzE) Het gebruik van de Yucelmethode geeft de hulpvrager en zijn/haar netwerk een nieuwe taal waarmee vanuit persoonlijke context toegewerkt wordt naar herstel en het leren omgaan met de gevolgen van de kwetsbaarheid. De Yucelmethode als non-verbale interventie binnen de psychose behandeling zorgt voor inzicht en empowerment vanuit persoonlijke context. Er wordt gewerkt in groepjes om een eigen opstelling te maken en over de bouwwerken in gesprek te gaan. Tot slotte wordt aan het publiek gevraagd wat ze van de methode vinden als interventie binnen de psychose zorg. Meer achtergrond |
|
| Workshop 10. Implementeren is het nieuwe innoveren – Bettina Jacobsen (psychiater/persoonsgericht psychotherapeut, Pro Persona), Nienke Dekker (psychiater, Arkin-Mentrum), Rishma Ramkisoen (psychiater, Indigo I-psy PsyQ Brijder B.V.) en Bert Luteijn (psychiater, GGZ Rivierduinen) De zorgstandaard Naasten, samenwerking en ondersteuning van naasten van mensen met psychische problematiek, in de praktijk. Na een inleiding over de zorgstandaard vertellen vier psychiaters iets over hun familie-interventies tegen de achtergrond van de zorgstandaard. Aan mensen uit de zaal wordt gevraagd vanuit hun eigen achtergrond te reflecteren en mee te discussiëren. Meer achtergrond |
|
| Workshop 11. Resourcegroepen: de manier om echt samen te werken met cliënten en naasten? – Marianne van de Linde (opleider verpleegkundig specialisten en systeemtherapeut NVRG) en Daphne Boeke (verpleegkundig specialist ggz en PhD kandidaat) Antes, Parnassia Groep Hoe is het om geregeld met een groep mensen (waaronder vaak naasten) samen aan tafel te zitten en samen te werken aan hersteldoelen van de cliënt? Hoe is dat voor de cliënt? Hoe is dat voor de deelnemers (waaronder naasten)? Hoe is het voor een hulpverlener om dit traject met de cliënt in te gaan? Leidt het tot andere samenwerking (met naasten) dan men gewend is? Naast stellingen en een introductie gaan de deelnemers in subgroepen aan de hand van casussen in discussie, waarbij de verschillende groepen verschillende uitdagingen meekrijgen aan de hand van de fases van de RG-methodiek. Daarna zullen de bevindingen van de verschillende groepen plenair besproken worden. Wat zijn onze gezamenlijke eindconclusies en tips voor het samenwerken met cliënt en naasten (in het bijzonder in resourcegroepen) in de praktijk? Meer achtergrond |
|
| Workshop 12. TheaterAtelier – drs. Heleen Begheyn (GZ-psycholoog/kunsttherapeut) en Sanne de Reus (casemanager/dramatherapeut) Altrecht Het TheaterAtelier is een speelse, creatieve open inloopgroep, waarin technieken uit beeldende therapie en dramatherapie worden gecombineerd. Wij geven deze groep binnen een ambulante setting en dagbehandeling voor jongeren (16-30 jaar) met een psychotische kwetsbaarheid. Elke week gaan de jongeren individueel of in subgroepjes aan de hand van een thema (bijv. Monsters, Sprookjes, Superhelden, Stripverhaal) met creatieve werkvormen aan de slag. Aan het eind van elke sessie worden de werkstukken en theaterscenes die zijn gecreëerd aan elkaar gepresenteerd. Fantasie, humor, ontspanning, creativiteit, identiteit, spontaniteit, peer support, empowerment, sociale vaardigheden, zelfvertrouwen en jezelf durven laten zien zijn therapeutische elementen die in deze groep centraal staan. Als deelnemer kun je ervaren hoe het is om mee te doen aan het TheaterAtelier. |
|
| Workshop 13. Psycho-educatie en familie ervaringsdeskundigheid – Prof. dr. Nynke Boonstra (Hoogleraar Verplegingswetenschap in de ggz bij UMCU, Verpleegkundig Specialist GGZ en directeur zorg KieN VIP bij KieN, lector Zorg & Innovatie in de psychiatrie bij NHL Stenden hogeschool NVP) en Carla Elzinga (Verpleegkundig Specialist GGZ, VNN) In deze workshop maakt u kennis met de nieuwe psycho-educatie voor jongeren met een vroege psychose en hun naasten. In deze nieuwe psycho-educatie delen jongeren en hun naasten in negen bijeenkomsten eigen ervaringen rondom negen thema’s; de gespreksbegeleiders delen kennis en faciliteren de uitwisseling. Het uitgangspunt in de module is het verbinden van verschillende perspectieven. U krijgt informatie over hoe deze opzet tot stand is gekomen en over de eerste ervaringen van twee pilots. Na een korte oefening uit de psycho-educatie volgt een uitwisseling over de betekenis van de psycho-educatie voor de praktijk van herstelondersteuning en belangrijke elementen voor implementatie. |
|
| 15.30 uur | PAUZE |
| 15.45 uur | Lezing: Toekomst volgens Ypsilon |
| 16.05 uur | Effecten van vroege medicatie afbouw na remissie van een eerste psychose: de resultaten van de HAMLETT studie – Prof. dr. Iris Sommer Psychiater en hoogleraar Psychiatrie UMCG Meer informatie |
| 16.35 uur | Afsluiten van de dag Conclusie, uitreiking posterprijs en korte toelichting winnaar |
| 16.45 uur | Muzikale afsluiting |
| 17.00 uur | Netwerken / hapje-drankje / napraten |
Posters
De posters die gepresenteerd worden tijdens het Congres zijn hier te bekijken.
Locatie
Antropia, Cultuur- en Congrescentrum
Landgoed de Reehorst
Hoofdstraat 8 (navigeren naar Stationsweg 15B, Oude Stationsweg 13 of navigeer naar Station Driebergen-Zeist)
3972 LA Driebergen
Accreditatie
FGzPT: 6 punten toegekend
NVvP: 4 punten toegekend
Kwaliteitsregister V&V: 6 punten toegekend
Verpleegkundig Specialisten Register: 5 punten toegekend
