Het Nationale Psychose Congres werd dit jaar gehouden in De Eenhoorn in Amersfoort en bestond uit twee delen:

Op woensdagavond 28 september was er ’s avonds een Masterclass: “Fenomenologie van psychose”. In de Masterclass werd gekeken hoe met een fenomenologische benadering de subjectieve ervaringen van psychose onderzocht kunnen worden om de essentie van psychose beter te begrijpen en hoe wetenschappelijke inzichten vertaald kunnen worden naar de praktijk van behandeling.

Donderdag 29 september stond in het teken van de vele betekenissen van psychose. Deze betekenissen kunnen helpen te begrijpen wat psychose allemaal is en beter om te gaan met ervaringen van psychose. Psychose werd belicht vanuit verschillende invalshoeken; van crosscultureel tot biologisch, de betekenis in historische context, persoonlijke ervaringen en de maatschappelijke kant, tot psycho-educatie en aanbevelingen voor de hulpverleners van de toekomst.

Woensdag 28 september 2022

Op de masterclass waren ruim zestig deelnemers afgekomen. Het welkomstwoord en de inleiding was van prof. dr. Nynke Boonstra, lector Zorg & Innovatie in de Psychiatrie aan NHL Stenden Hogeschool.

De keynote speech was van prof. dr. Jasper Feyaerts “Wat is een waan? Een fenomenologisch perspectief”.
Hij liet zien hoe er anders naar wanen gekeken kan worden. Wanen werden lang en worden vaak nog steeds beschouwd als foutieve overtuigingen die voortkomen uit incorrecte gevolgtrekkingen over de alledaagse realiteit. Vanuit een fenomenologisch perspectief worden wanen echter opgevat als subjectieve expressies van een kwalitatief andere zelf- en realiteitsbeleving. Feyaerts liet deze andere benadering zien en stond stil bij de consequenties van de fenomenologische benadering van wanen voor toekomstig onderzoek en therapeutische benaderingen.
De presentatie kunt u opvragen bij info@kcphrenos.nl.

Hierna waren er drie korte presentaties:
ACT door prof. dr. Lieuwe de Haan, hoogleraar Psychotische stoornissen, Amsterdam UMC, locatie AMC. ACT staat voor Acceptance and Commitment Training (ACT) en richt zich enerzijds op de acceptatie van gedachten en gevoelens en anderzijds op datgene wat waardevol is voor de persoon met psychose. Het vermoeden is dat ACT kan helpen om de impact van zelfstoornissen te verminderen. Focus op lichamelijke interventies. Mogelijk versterken lichamelijke interventies (fysieke activiteiten, mindfulnessen yoga) of muziektherapie het basale zelfgevoel. Dergelijke interventies genereren ongecompliceerde lichamelijke en sensore ervaringen en verminderen de neiging tot analyse (Škodlar & Henriksen 2019). Lichaamsbeweging kan ook de impliciete interoceptieve en proprioceptieve ervaring versterken. Mogelijk wordt hierdoor het basale zelfgevoel robuuster en de neiging tot hyperreflexiviteit minder.
De presentatie kunt u opvragen bij info@kcphrenos.nl.

De volgende presentatie CGT & EMDR, het protocol versus het fenomeen door Yvonne de Jong, klinisch psycholoog Antes-Youz, Gedragstherapeut VGCT, projectcoördinator psychosezorg Youz en promovenda Youz-EMC. Het fenomenologisch perspectief is een belangrijk onderdeel van de CGT- en  EMDR-protocollen. Hoe de werkelijkheid wordt beleefd, welke betekenis daaraan wordt gegeven en welke gevolgen dat heeft, is bepalend voor een indicatie voor behandeling en het bijstellen daarvan. De Jong illustreerde de inzet van CGT en EMDR aan de hand van theorie- en praktijkvoorbeelden.
De presentatie kunt u opvragen bij info@kcphrenos.nl.

Psychomotorische therapie bij psychose vanuit een fenomenologisch perspectief op bewegen en lichamelijkheid door Albertine de Haan, onderzoeker werkgebied PMT, Lectoraat Bewegen, Gezondheid en Welzijn, Hogeschool Windesheim was de derde en laatste presentatie. Ze besprak de fenomenologische visie op bewegen en lichamelijkheid in de psychomotorische therapie en de bevindingen vanuit fenomenologisch onderzoek naar bewegen en lichamelijkheid bij psychose. Vervolgens lichtte zij de behandelmogelijkheden toe aan de hand van praktijkvoorbeelden.
De presentatie kunt u opvragen bij info@kcphrenos.nl.

Na een plenaire discussie met de zaal werd om 22.00 de eerste dag afgesloten door Nynke Boonstra.

Donderdag 29 september

Op deze dag waren er zo’n 140 deelnemers die een uitgebreid en gevarieerd programma voorgeschoteld kregen. Dagvoorzitters waren Prof.dr. Marieke Pijnenborg, Hoogleraar, vakgroep klinische en ontwikkelingsneuropsychologie Rijksuniversiteit Groningen en Prof.dr. Wim Veling, psychiater en hoofd behandelzaken bij afdeling Psychosen, hoogleraar Psychiatrie bij RUG/UMCG en oprichter van het Netwerk Vroege Psychose.

Wim Veling trapte de dag af met de keynote lezing: 100 betekenissen van psychose – sjamanen, dromen en neuronen.
De presentatie kunt u opvragen bij info@kcphrenos.nl.

Vervolgens sprak prof. dr. Gemma Blok, hoogleraar Geschiedenis van Mentale Gezondheid en Cultuur, Open Universiteit over “Een staat van ‘hyper-betekenis’, een historisch perspectief op het duiden van psychosen”.
De presentatie kunt u opvragen bij info@kcphrenos.nl.

Na een korte pauze was het daarna tijd voor de familie-ervaringsverhalen van vader Rinke van den Brink, die er het boek “Ik ben er weer” over schreef, en zoon Sam Klement.
De presentaties kunt u opvragen bij info@kcphrenos.nl.

Daarna was het de beurt aan prof. dr. Iris Sommer, psychiater, schrijver en hoogleraar psychiatrie aan het Universitair Medisch Centrum Groningen, met haar lezing Psychose en hormonen; schizofrenie als gender-specifieke aandoening, wees zij op de noodzaak voor een andere benadering van de behandeling van vrouwen met autisme-spectrumstoornis.
Iris Sommer schreef hierover met een aantal collega’s het artikel Towards better care for women with schizophrenia-spectrum disorders. (Bodyl A Brand, MSc, Janna N de Boer, MD, Prof Paola Dazzan, Prof Iris E Sommer, MD, Published February 22, 2022 DOI:https://doi.org/10.1016/S2215-0366(21)00383-7)

Na de lunch was er eerst een kort optreden van muzikante, schrijfster en theatermaakster Kris Vesseur.

Tim Knoote, ervaringsdeskundige psychiatrie UMC Utrecht en breathwork facilitator vertelde over zijn eigen ervaring met psychose en hoe hij breathwork inzet voor mentale gezondheid.
De presentatie kunt u opvragen bij info@kcphrenos.nl.

Nicolaas Veul, programmamaker en ervaringsdeskundige en Annemiek de Wit van GGZ Eindhoven spraken over maatschappij en psychose onder de titel “100 dagen in je hoofd”

Eva Tolmeijer, promovenda, psycholoog FACT Parnassia sprak over de betekenis van stemmen.
De presentatie kunt u opvragen bij info@kcphrenos.nl.

Bij de laatste lezing spraken prof. dr. Nynke Boonstra, lector Zorg & Innovatie in de Psychiatrie aan NHL Stenden Hogeschool en prof. dr. Lieuwe de Haan, Hoogleraar Psychotische stoornissen, Amsterdam UMC, locatie AMC over psycho-educatie.

Aan het einde van de dag was het tijd voor de eerste uitreiking van de Jaap van Weeghel Penning, bedoeld voor een persoon die zich zeer verdienstelijk heeft gemaakt op het gebied van maatschappelijke participatie en burgerschap en die daarbij wetenschap en praktijk aan elkaar verbonden heeft.
Genomineerd waren:
Dr. Paul de Bont, voorgedragen door GGZ Oost Brabant
Dr. José de Jager, voorgedragen door GGZ Noord-Holland-Noord
Dr. Tom van Wel, voorgedragen door Altrecht

Winnaar werd dr, José de Jager. Meer daarover is hier te lezen.

Na nog een optreden van Kris Vesseur werd de dag om 16.45 uur afgesloten.