Mensen met ernstige psychische problemen ervaren vaak slachtofferschap en discriminatie, wat hun maatschappelijke participatie beperkt. Wendy Albers deed onderzoek naar het effect van de Victoria-interventie die sociale participatie stimuleert. Op 17 januari verdedigde Wendy Albers, onderzoeker bij Kwintes, haar proefschrift hierover bij de Universiteit van Tilburg.

Victoria-interventie

Het onderzoek van Wendy Albers richt zich op het begrijpen van ervaringen van buitengesloten worden van mensen met ernstige psychische problemen. Daarnaast onderzocht ze hoe mensen begeleid kunnen worden bij herstel, inclusie en maatschappelijke participatie. In haar proefschrift introduceert en evalueert zij de Victoria-interventie, een methode die professionals ondersteunt om cliënten met ernstige psychische problemen te helpen om een balans te vinden tussen veiligheid en risico’s in hun dagelijkse contacten. De interventie beoogt om cliënten erkenning te geven aan ontmoedigende ervaringen en mee te doen in de samenleving ondanks uitdagingen.

Het onderzoek laat zien dat de Victoria-interventie het gevoel van erkenning en steun in het herstelproces van cliënten vergroot. Wendy: “De interventie, en ook de training die de begeleiders hebben gehad, hebben eraan bijgedragen dat zij zich meer kunnen inleven in de échte situatie en ervaringen van slachtofferschap en/of discriminatie van cliënten.”

Sociale participatie

Toch hebben de training en interventie niet geleid tot meer sociale participatie van cliënten. Daarbij spelen volgens Wendy verschillende factoren een rol, zoals de hoge werkdruk onder begeleiders. Echt de tijd nemen voor cliënten is niet vanzelfsprekend. Daarnaast speelt mogelijk ook de interventie zelf een rol. Wendy: “Begeleiders gaan het gesprek aan over narigheid die mogelijk ten grondslag ligt aan het niet meedoen in de samenleving. Dat kan lastig zijn voor begeleiders. Maar daar komt bij: het wegnemen van die barrières is geen quick fix. Narigheid is vaak verweven met zoveel factoren en levensdomeinen.”

Geen quick fix: netwerkaanpak nodig

Wendy vindt het belangrijk dat begeleiders meer ondersteuning krijgen en beter gefaciliteerd worden om gesprekken over slachtofferschap en discriminatie met cliënten effectiever te kunnen voeren. “Belangrijk is dat zij leren om op de handen te zitten en achterover te leunen, in plaats van weten dat iets gebeurd is en daar dan een oplossing voor aandragen.” Daarnaast komt Wendy tot de conclusie dat sociale participatie en inclusie niet alleen vraagt om persoonlijke ondersteuning, maar om een bredere benadering. “Veel ervaringen van discriminatie en slachtofferschap hebben ‘de oorzaak’ in de interactie met de directe sociale omgeving, bijvoorbeeld in de buurt.” Wendy pleit daarom voor een netwerkaanpak waarin cliënten, naasten, sociaal domein en ggz samen met elkaar optrekken.

Wendy voerde haar onderzoek uit in samenwerking met R92 en FACT-teams van Parnassia Groep en GGzE, Tranzo, Tilburg University, NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek).

Met Open Blik-training – 13 mei: meld je aan

Het is belangrijk om stigma en discriminatie een grotere rol te geven in de scholing van professionals die betrokken zijn bij re-integratie. Kenniscentrum Phrenos ontwikkelde de Met Open Blik-training. Op 13 mei start er een nieuwe Met Open Blik-training waar je je voor kunt inschrijven. De training bestaat uit 2 bijeenkomsten: een bijeenkomst op locatie in Utrecht (dinsdag 13 mei van 9.30-14.00 uur) en een online bijeenkomst (dinsdag 17 juni van 9.30-11.30 uur).
Lees meer en meld je aan voor de Met Open Blik-training

Proefschrift

Het proefschrift van Wendy Albers: Beyond victimization: understanding and addressing victimization and discrimination as barriers to societal participation of individuals with severe mental illness (pdf). Januari 2025.

Interview door Laura Neijmeijer, themahouder destigmatisering en mensenrechten van Kenniscentrum Phrenos