Negatieve Ingrijpende Levensgebeurtenissen (IL) – zoals ontslag, overval, ongeluk, dood van naaste of scheiding – zijn een risicofactor voor het ontstaan en terugval van psychotische stoornissen. Volgens het kwetsbaarheid-stressmodel kan een IL (stressfactor) de kwetsbaarheid voor een psychose ‘activeren’. Volgens het stress-generation-model werkt het net andersom: een toename van symptomen heeft invloed op het ervaren van een IL. Psychotische stoornissen manifesteren zich in diverse symptomen: vervorming van de realiteit (hallucinaties en delusies; positieve symptomen), desorganisatie van het denken, negatieve symptomen, depressieve symptomen en manie. Bij terugval denkt men vaak alleen aan de positieve symptomen. In deze longitudinale Amerikaanse cohortstudie (N=428) werd over een periode van 10 jaar gekeken naar de impact van positieve en negatieve IL’s op de vijf genoemde symptoomgroepen. Metingen werden verricht op baseline, na 6, 24, 48 en 120 maanden. De IL’s werden beoordeeld met behulp van de Life Chart. Verder werden afgenomen: de Scales for the Assessment of Positve Symptoms (SAPS), de Scales for the Assessment of Negative Symptoms (SANS), de Brief Psychiatric Rating Scale (BPRS) en de Structured Clinical Interview for DSM-IV (SCID-IV). Met multilevel- en structural-equation-modellen werden de analyses uitgevoerd. Over het ziektebeloop werden op persoonlijk niveau significante effecten gevonden van negatieve IL’s op toenames van positieve en depressieve symptomen, desorganisatie en manie en op een afname van negatieve symptomen. Positieve IL’s (zoals nieuw huis, nieuwe baan, nieuwe relatie) voorspelden enige afname van positieve en negatieve symptomen en desorganisatie. De richting van de associaties was duidelijk: alle paden van negatieve IL’s naar latere symptomen waren significant, negatieve IL’s voorspelden verslechtering van alle domeinen, behalve bij de negatieve symptomen. Daarbij werd een omgekeerde relatie gevonden. Deze uitkomsten bevestigen grotendeels het kwetsbaarheid-stressmodel.
Donaldson KR, Jonas KG, Tian Y, Larsen EM, Klein DN, Mohanty A, Bromet EJ, Kotov R. (2020). Dynamic interplay between life events and course of psychotic disorders: 10-year longitudinal study following first admission. Psychol Med. 2020 Nov 4:1-8.