Mensen met psychische problemen, zoals depressie, angst en psychose, kunnen profiteren van elkaars steun. Hoewel lotgenotencontact al langer als waardevol wordt gezien in de zorg, bleef wetenschappelijke bewijs hiervoor tot nu toe uit. Onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam, de Depressie Vereniging en het Nijmeegse Expertisecentrum Depressie, onderdeel van GGz-instelling Pro Persona, bevestigt dat lotgenotencontact (in het Engels: peer support) kan helpen in de weg naar herstel. Tijdens dit herstelpad is niet alleen de afname van klachten van belang, maar staat het leren omgaan met de aandoening op de voorgrond.

Onderzoek

Als onderdeel van een bredere studie naar de ontwikkeling en inzet van ervaringskennis, hebben de onderzoekers de effectiviteit van peer support op herstel uitgebreid en nauwkeurig geanalyseerd. Dit deden zij door gebruik te maken van bestaand -internationaal gepubliceerd- wetenschappelijk onderzoek over een breed spectrum van verschillende typen aandoeningen en peer support interventies. Door de resultaten van 28 gerandomiseerde gecontroleerde studies te bundelen en te analyseren ontstond een enorme verzameling aan informatie over de effecten van peer support. Na analyse bleek dat steun van lotgenoten niet alleen effectief is voor het leren omgaan met de aandoening (zogenaamd persoonlijk herstel, met thema’s als hoop en meer ‘grip’ op het leven), maar ook bijdraagt aan de afname van klachten (klinisch herstel). Hoewel de effecten bescheiden waren, bleken ze wel degelijk significant en betekenisvol. Kortom, lotgenotencontact kan een belangrijke aanvullende bijdrage te leveren aan herstel naast de behandelingen die over het algemeen ingezet worden.

Wie profiteren er?

Met name mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen (zoals ernstige depressie, psychose en bipolaire stoornissen) leken te profiteren, zij rapporteerde naast de afname van klachten en meer hoop en verbondenheid, ook meer sociale steun (maatschappelijk herstel). Er leek geen verschil in effect te zijn tussen verschillende psychische problemen.

Vergroot het aanbod voor lotgenotencontact

De resultaten van dit onderzoek pleiten ervoor het aanbod van lotgenotencontact in Nederland flink te vergroten en meer in te passen in de huidige zorg. Peer support is een relatief goedkoop en eenvoudig aan te bieden ondersteuning. Bovendien is de toegankelijkheid ervan nuttig gezien de huidige druk op de GGz. De onderzoekers raden hulpverleners aan hun cliënten te wijzen op de mogelijkheid deel te nemen aan lotgenoten initiatieven, bijvoorbeeld bij de patiëntenvereniging of regionale herstelinitiatieven.

Het volledige artikel is gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschrift Psychological Medicine en is online beschikbaar.