In dit themanetwerk werken we aan vergroting van het triadisch werken in de ggz. Daarbij vatten we de term naasten ruim op. Het kan gaan om alle mensen die voor de cliënt van belang zijn. Psychische problemen hebben ook altijd invloed op de naasten. We betrekken naasten vanaf het eerste begin bij de behandeling. Cliënten en naasten trekken gelijk op bij de behandeling.
Aanleiding voor en opzet van dit netwerk
- Triadisch werken is cruciaal voor herstel van cliënten, van het netwerk en voor goede zorg.
- Triadisch werken vraagt een actieve inzet op alle lagen van een organisatie
- Met een lerend netwerk kunnen we samen leren en de eigen praktijk versterken:
- Welke inzichten en goede ervaringen zijn er?
- Welke knelpunten komen we tegen en hoe werken we aan een oplossing?
Wat doe we?
In de bijeenkomsten delen we kennis én wisselen we actief uit over wat goed gaat in de praktijk en hoe je dat wilt versterken. De vragen en thema’s die dat oproept zijn de input voor de agenda van de volgende bijeenkomst.
De generieke module Naasten is hierbij één van de vaste ijkpunten om kennis en praktijk te verbinden.
Recente publicatie:
Herstel bij een ernstige psychische aandoening is een persoonlijk en uniek proces, en naasten en behandelaren spelen vaak een belangrijke rol. Samenwerken is dus heel belangrijk. Uitdagend kan het ook zijn, want tussen mensen met een ernstige psychische aandoening (zeker als zij psychoses hebben), naasten en behandelaren spelen vaak verschillen van perspectief of inzicht. In “Herstel In Perspectief” onderzochten we hoe samenwerking in de triade bij herstel in de langdurige GGZ werkt. Het onderzoek is gepubliceerd in BMC psychiatry, het artikel kun je hier vinden: Perspective Matters in Recovery in BMC psychiatry. Met dank aan een betekenisvolle en intensieve samenwerking tussen de Academische Werkplaats van Arkin en het Amsterdam UMC, Anoiksis en Ypsilon
Terugblik bijeenkomst 6 juni 2023
Het thema van de bijeenkomst van het Netwerk Herstel in de Triade van 6 juni 2023 was:
‘In de triade heeft iedereen gelijk; hoe ga je om met botsende perspectieven?’
De openingsvraag: wat vind jij moeilijk als er sprake is van botsende perspectieven?
Een paar reacties:
- Als ik verschillende perspectieven kan begrijpen en er min of meer verwacht wordt daar een richting in te kiezen.
- Wanneer de hulpverlener zegt ‘ik ben er voor de cliënt’ en daarmee denkt dat hij niet met de naaste mag praten waardoor die buiten spel staat. Dan kan ik moeilijk ruimte vinden om naar het gedeelde perspectief, het belang van goede zorg voor de cliënt, te zoeken.
- Ruzie waarbij er geen ruimte meer is voor het gesprek en ik het gevoel krijg te moeten bemiddelen.
- Als de verwachtingen niet over en weer worden uitgesproken, waardoor miscommunicatie en boosheid ontstaat en dat laatste vind ik moeilijk, wanneer mensen boos zijn dan is er geen luisterend oor meer, dan ontstaat er wantrouwen.
- Wat ik ook moeilijk vind is als de ene van de ander respect ‘eist’
Reacties na een klein rollenspel van cliënt, naaste, en hulpverlener rond het scenario Cliënt wil weer werk gaan oppakken, naaste vindt dat veel te vroeg en ziet risico’s.
- Als een tafel ongelijke poten heeft valt er van alles af. De triade is vaak een ongelijke tafel omdat er sprake is van machtsongelijkheid. De poten moeten gelijk gemaakt worden.
- Bij ons kwamen cliënt en naasten tot elkaar; was mooi om te zien
- Spannend als er rond een probleem een uitkomst moet zijn; soms wil ik dat nog niet maar er moet afgerond worden (ook in de zorg); dat is deel van het probleem.
- Leuk om boven tafel te krijgen hoe iedereen keek; gaf het gevoel ‘ik zit hier ook als mens’.
- Leuk om te oefenen om tussen twee vuren te zitten; bedacht later dat ik ook nog allerlei andere dingen had kunnen zeggen
Een paar positieve ervaringen in het omgaan met verschillende perspectieven
- Dat ik durfde zeggen hoeveel pijn ik voelde in de verhalen van de beide echtelieden en het ook even niet meer wist. Dat gaf de reactie: ‘zie je wel hoe ingewikkeld het is? Jij weet het ook niet’. Dat gaf veel ruimte en een gevoel van empowerment bij de anderen.
- Een situatie waarin ik naasten ondersteun in hun herstel waardoor zijzelf de communicatie met de hulpverlener aangaan en daardoor dingen gaan bewegen die weer herstelbevorderend zijn voor de cliënt, maar zeker ook voor de samenwerking en herstel in de triade.
- Luisteren zonder oordeel. Echt luisteren. Zorgen dat de ander zich gehoord voelt.
- Behoeften uitvragen en blijven aansluiten bij wat iemand zelf heeft aangegeven.
- Werkzame elementen voor mij zijn en vorm van bescheidenheid, tijd en ruimte nemen voor de verschillende processen die iedere partij heeft te gaan.
Tot slot: tijdens de bijeenkomst blijkt iedereen het erover eens dat het uitgangspunt ‘Iedereen heeft gelijk’ een zekere spanning geeft. Het is voor de hulpverlener soms hard werken, maar lijkt ook te lonen. Wat is er nodig om structureel ruimte te maken voor verschillende en soms botsende perspectieven?
Dat is het thema voor de volgende online bijeenkomst op:
Dinsdag 7 november, 14.30 tot 16.30 uur
Terugblik bijeenkomst 31 januari 2023
Eerste online bijeenkomst lerend netwerk Herstel in de Triade van 31 januari 2023
Na een korte introductie over de werkwijze van het netwerk en de generieke module Naasten gaan we over tot het delen van kennis en praktijkuitwisseling.
Kennis
Gijs Kok (Projectmedewerker ‘Herstellen van én in de triade’ en senior verpleegkundige HIC Tilburg) presenteert de resultaten van het onderzoek Herstel van én in de Triade; het bevorderen van de dialoog en samenwerking in de langdurige ggz binnen de ART teams van Breburg:
De drie onderdelen:
1. Inzicht in de ervaringen en behoeften rond samenwerking in de triade:
- Cliënten: een positieve focus, duidelijkheid over elkaar rollen, inspraak, aandacht voor onderlinge verbinding;
- Zorgverleners: triadisch werken als onderdeel van de dagelijkse zorg, praktische handvatten, methodische aanpak;
- Naasten: betrokkenheid, duidelijkheid over eigen rol, actieve samenwerking, ruimte voor emoties.
2. Met welke instrumenten kan de samenwerking in de triade verbeterd worden?
- Een animatiefilmpje over herstel;
- Een ‘3 in 1’ gespreksondersteuner. Lees het artikel in Participatie en Herstel;
- Een overzicht van aanvullende tools: de twee van de werkkaarten van de generieke module Naasten Samenwerken met Naasten en Patiënt houdt samenwerken met naaste af en het maken van een ecogram;
- Triade coaches: getraind in coaching en beschikbaar voor vragen, inspiratie en ondersteuning in de teams.
3. Op welke manier kunnen de instrumenten geïmplementeerd en geïntegreerd worden in de dagelijkse praktijk? Dit onderdeel loopt nog.
Praktijkuitwisseling
Christine Kuiper (werkzaam bij Kenniscentrum Phrenos en projectmedewerker bij Radicale Vernieuwing) introduceerde kort het Actie-onderzoek Radicaal vernieuwen met triadisch werken in de langdurige ggz en de vraag die daar centraal staat:
Hoe kan triadisch werken bijdragen aan een betekenisvol leven voor cliënten en naasten en hoe kunnen hulpverleners hier in de alledaagse praktijk zelf vorm aan geven?
Vervolgens gingen de aanwezigen met deze vraag in tweetallen elkaar om de beurt bevragen op een situatie waarin je voelde dat je echt van betekenis was voor naasten en/of de samenwerking met naasten als positief hebt ervaren. Of op een situatie waarin jij als naaste ervoer dat een hulpverlener er voor je was en/of je betrok.
In de mentimenter deelden de deelnemers wat de ervaring zo positief maakte: luisteren naar elkaar, luisteren naar alle perspectieven, eerlijkheid en openheid ook over wat je lastig vindt, vraag als naaste zelf wat je nodig hebt, naasten horen in hun machteloosheid, jezelf als professional niet als ‘de wijze’ presenteren maar laten zien dat je ook mens bent, ga echt op zoek naar naasten, use negative experiences in a positive way, zorg dat naasten altijd iemand van de zorg kunnen bereiken. En vooral: neem de tijd, dat betaalt zich terug in goede relaties en goede behandeling.
Op de vraag wat er nodig is om die positieve ervaringen te versterken kwamen onder andere de volgende punten naar voren:
- De tijd nemen betaalt zich terug. Je kan de tijd nemen als je weet hoe je kan prioriteren. Dat kunnen we versterken.
- Het vraagt dat we echt anders gaan werken. Daar moet je meer medewerkers in meekrijgen om die cultuuromslag te maken.
- Het is niet gemakkelijk om met veel verschillende en botsende perspectieven om te gaan. Maar het is wel cruciaal voor herstel binnen het netwerk. Dat vraagt nieuwe vaardigheden van hulpverleners.
- Maak meer gebruik van de Familie Ervaringsdeskundige: voor naasten om hun eigen ervaringen te kunnen delen en verkennen en voor de zorg om sensitief te worden voor het werken met naasten.
- Positieve prikkel van zorgverzekeraars.
Met deze input stellen we de agenda voor de volgende bijeenkomst samen.
Nog een paar tips:
- Wellicht ondersteunt de reflectietool ontwikkeld binnen Radicale Vernieuwing om verandering in je eigen praktijk te ondersteunen.
- Het Kompas ernstige psychische problemen en kwaliteit van leven helpt regio’s, organisaties en teams met het vormgeven van samenhang, kwaliteit en innovatie rondom zorg en ondersteuning voor mensen met complexe ggz-problemen en hun naasten.
Aanmelden voor Netwerk Herstel in de Triade
Wil je je aanmelden voor het Netwerk Herstel in de Triade, vul dan het aanmeldformulier in.