Zelfmanagement (ZM) beschrijft het voortgaande proces van individuele monitoring en reacties op tekens, symptomen en consequenties van een chronische ziekte. Het gaat er bij zelfmanagement om dat de persoon beter met de ziekte leert om te gaan en zo de kwaliteit van leven op niveau houdt. Voor mensen met een bipolaire stoornis (BS) bestaan de door de evidentie ondersteunde ZW-strategieën onder meer uit: medicatietrouw, monitoren van de stemming, regelmatig eten en slapen, lichamelijke oefeningen doen, gezond dieet, opsporen van en reageren op vroege tekenen van terugval en stress management. ZM is afhankelijk van een actieve betrokkenheid van de cliënt. In deze Australische kwalitatieve studie (n=43 met BS) werd onderzocht hoe de cliënten zelf de ZM-interventies ervaren. De data uit de interviews werden met behulp van thematische analyse geanalyseerd. De ZM-interventie werd op verschillende manieren aangeboden: via een website had men toegang tot een Bipolair Wellness centrum, een Kwaliteit-van-Leven tool en aanvullende steun via webinars, video’s en persoonlijke workshops. Iedereen was vrij in hoe men de ZM-strategieën eigen maakte. Uit de analyse kwamen 4 thema’s naar voren: 1. Zelfmanagement is ‘empowering’ voor mensen met een BS: een groot deel van de geïnterviewden kregen het gevoel weer zelf de teugels over hun leven in handen te krijgen; 2. Als gevolg van het meedoen met een ZM-interventie kreeg men het gevoel zelf verantwoordelijk voor het eigen leven te zijn en dat men daar zelf voor koos. 3. Een minderheid van de geïnterviewden voelde dat ze met behulp van de ZM-strategieën helemaal geen grip op de BS-symptomen kreeg. Deze groep was niet positief over ZM. 4. Voor een groot deel van geïnterviewden veranderde de relatie met de hulpverlening. Men vindt dat de hulpverlening te veel op mediatietrouw en symptoom-management gericht is. De ZM-interventie werd als persoonsgericht, versterkend en optimistisch beoordeeld.
Morton E, Michalak EE, Hole R, Buzwell S, Murray G. (2018). ‘Taking back the reins’ – A qualitative study of the meaning and experience of self-management in bipolar disorder. J Affect Disord. 2018 Mar 1;228:160-165.