IPS is dé methode om mensen met een ernstige psychische aandoening te helpen bij het verkrijgen en behouden van betaald werk. IPS werkt voor hen beter dan andere re-integratiemethoden.
Mensen met een ernstige psychische aandoening die behandeling zijn en/of begeleiding krijgen en aan het werk willen, kunnen hiervoor begeleiding krijgen met de methode Individuele Plaatsing en Steun (IPS). Een IPS-trajectbegeleider helpt dan met werk zoeken, vinden en behouden. Ook mensen die op het werk problemen hebben vanwege hun psychische aandoening kunnen gebruikmaken van een IPS-traject om hun werk te behouden.
Werk hebben helpt mensen met een psychische aandoening bij hun herstel. Werk brengt inkomen en financiële zelfstandigheid, sociale contacten, voldoening, persoonlijke waardering en nieuwe ervaringen met zich mee. Het kan een belangrijke ondersteuning betekenen van de eigenwaarde, structuur en routine in het dagelijks leven.
Wie komt in aanmerking voor IPS?
Mensen met een ernstige psychische aandoening die in behandeling zijn of begeleiding krijgen zijn bij een ggz-(behandel)team. Iedereen die aangeeft dat hij wil werken, kan aan een IPS-traject deelnemen.
Hoe werkt IPS?
Als een ggz-instelling of een instelling voor beschermd wonen en begeleiding IPS aanbiedt, heeft een behandel- of begeleidingsteam ook een IPS-trajectbegeleider. Zodra een cliënt de wens heeft om te gaan werken, wordt er een afspraak gemaakt met de IPS-trajectbegeleider.
Anderen uit het behandel- of begeleidingsteam weten ook wat de doelen op het gebied van werk zijn en helpen het werkplan uit te voeren.
Direct plaatsen, zo nodig daarna trainen
Bij voorkeur wordt gezocht naar een parttime- of fulltimebaan waarop iedereen kan solliciteren en waarbij je ten minste het minimumloon verdient. Bij IPS geldt het principe ‘first place, then train’. Het doel is om voor een individu werk te vinden dat past bij zijn kwaliteiten en voorkeuren. Er wordt direct gestart met werken. Als het nodig is, volgt training op het werk. Volgens de principes van IPS zijn trainingen of testen vooraf niet altijd nodig.
Begeleiding
Als er werk gevonden is, krijgt hij of zij begeleiding op het werk. De voorkeuren, sterke punten, ervaringen en behoeften van de werknemer zijn leidend in alle keuzes en besluiten over het werk en de (duur van de) begeleiding. Ondersteuning voor de werkgever is ook mogelijk.
De IPS-trajectbegeleider helpt ook met vragen over de gevolgen voor zijn of haar uitkering of toeslagen. In overleg met de werkzoekende kan de IPS-trajectbegeleider contact opnemen met de uitkerende instantie, bijvoorbeeld met de arbeidsdeskundige van UWV of klantmanager bij de gemeente.
De acht principes van IPS op een rij:
1 Regulier werk of opleiding is het doel
Een gewone baan, waarop iedereen kan solliciteren, is bereikbaar voor mensen met een ernstige psychische aandoening.
2 Niemand wordt uitgesloten
Iedere werkzoekende met een ernstige psychische aandoening (ongeacht diagnose, ernst van de symptomen of beperking, opname) die de wens heeft om te gaan werken in een gewone baan, kan aan een IPS-traject deelnemen.
3 Integratie van toeleiding naar werk of opleiding en zorg
IPS-trajectbegeleiders nemen deel aan en stemmen af met het ggz-team dat de zorg of behandeling biedt.
4 Voorkeur van werkzoekende staat voorop
Keuzes rond werk of opleiding worden gebaseerd op de voorkeuren, kwaliteiten en ervaringen van de werkzoekende. Niet op wat een behandelaar of trajectbegeleider goed voor hem vindt.
5 Ondersteuning rond werk en inkomen
IPS-trajectbegeleiders helpen deelnemers aan goede, begrijpelijke informatie over de gevolgen van betaald werk voor inkomen, uitkering of toeslagen.
6 Snel zoeken, snel plaatsen
Geen training of werkervaring opdoen vooraf. Zo nodig volgt training op de werk- of opleidingsplek.
7 Baan(kans)ontwikkeling
IPS-trajectbegeleiders onderhouden systematisch een netwerk van werkgevers en opleidingsinstellingen die mensen met een psychische aandoening willen aannemen. Zij kennen die bedrijven en de vaardigheden waarnaar de werkgevers bij werknemers op zoek zijn.
8 Blijvende ondersteuning
Na plaatsing is individuele begeleiding beschikbaar zo lang als nodig en gewenst. Ook werkgevers kunnen worden begeleid.
Combinatie van IPS en IRB in Nederland
In Nederland wordt op verschillende plaatsen IPS gecombineerd met de Indviduele Rehabilitatie Benadering (IRB). Deze gecombineerde inzet wordt vooral in de praktijk toegepast in IPS-trajecten waarbij IPS-trajectbegeleiders ook tot IRB-begeleider opgeleid zijn. Zij blijken behendig te zijn in het optimaal combineren van deze beide methodieken om zo de duurzaamheid van de arbeidsintegratie te verstevigen.
Enkele trajectbegeleiders IPS/begeleiders & IRB-experts hebben in praktijkcasussen helder beschreven op welke specifieke momenten in een traject ze ervoor kiezen hun IRB-deskundigheid in te zetten ter verdieping en soms ter versnelling of vertraging van het IPS-traject.
Effectiviteit van IPS in Nederland
Kenniscentrum Phrenos heeft, in 2020-2022 in opdracht van het Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid, een onderzoek naar de toepasbaarheid en uitkomsten van Individuele Plaatsing en Steun (IPS) voor mensen met Common Mental Disorders uitgevoerd.
In 2022 heeft Kenniscentrum Phrenos, een meta-analyse gepubliceerd in Epidemiology and Psychiatric Sciences over de relatieve effectiviteit voor de verschillende doelgroepen. IPS is effectief voor alle doelgroepen. De effectiviteit van IPS is in verhouding het sterkst bij mensen met Ernstige Psychiatrische Aandoeningen (EPA), schizofreniespectrum-stoornissen en minder ernstige symptomen. Voor mensen met common mental disorders (CMD) en stemmingsstoornissen werkt IPS ook, maar is het relatief wat minder effectief. De effecten van IPS waren zowel op korte als op lange termijn aanwezig. In Europa blijkt IPS iets minder effectief dan in andere continenten, waarschijnlijk als gevolg van de aanwezigheid van sociale vangnetten, die deelnemers minder stimuleert om werk te zoeken.
Nederland is het eerste land waar IPS geïmplementeerd wordt in instellingen voor beschermd wonen en begeleiding. Dit gebeurt sinds 2015. In een onlangs verschenen artikel in Frontier Psychiatry van Roeg et al. staan de eerste resultaten van een onderzoek naar efffectiviteit en toepasbaarheid van IPS in deze instellingen voor beschermd wonen en begeleiding. De onderzoekers concludeerden dat IPS in instellingen voor beschermd wonen en begeleiding goed toepasbaar is én effectief genoemd kan worden.
Kenniscentrum Phrenos verzamelt vanaf 2012 systematisch gegevens over de modeltrouw en de uitkomsten van IPS. Over deze gegevens hebben De Winter et al. in 2020 een artikel gepubliceerd in Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology. De auteurs hebben getracht twee vragen te beantwoorden: 1. In hoeverre verbeteren IPS-programma’s wat betreft modeltrouw en werkuitkomsten in de loop der tijd? 2. Is verbetering van modeltrouw een goede voorspeller voor verbetering van werkuitkomsten in de loop der tijd binnen de IPS-programma’s? Conclusie is dat programma’s die over een langere tijdsperiode IPS implementeren, hoger scoren op modeltrouw én meer cliënten aan een betaalde baan helpen. Bovendien blijkt dat verbetering in modeltrouw samenhangt met verbetering in werkuitkomsten. Deze associatie is onafhankelijk van hoe hoog IPS-programma’s al scoren op modeltrouw en dus een stabiele voorspeller.
In 2014 werd een Nederlandse RCT (SCION) op verschillende locaties naar IPS afgerond. SCION toonde aan dat mensen met ernstige psychische aandoeningen ook in Nederland vaker via IPS aan een reguliere betaalde baan komen dan via gebruikelijke arbeidsrehabilitatie: binnen 30 maanden had 44% van de deelnemers in de IPS-conditie betaald werk, tegenover 25% in de controleconditie (Michon e.a., 2014).
Literatuur
De Winter, L., Couwenbergh, C., Van Weeghel, J., Sanches, S., Michon, H., & Bond, G. (2022). Who benefits from individual placement and support? A meta-analysis. Epidemiology and Psychiatric Sciences, 31, E50. doi:10.1017/S2045796022000300
De Winter, L., Couwenbergh, C., Van Weeghel, J., Bergmans, C. & Bond, G.R. (2020). Fidelity and IPS: does quality of implementation predict vocational outcomes over time for organizations treating persons with severe mental illness in the Netherlands? Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology. Published online: 28 May 2020. https://doi.org/10.1007/s00127-020-01890-0
Michon, H., Busschbach, J.T. van, Stant, A.D., Vugt, M.D. van, Weeghel, J. van, Kroon, H. (2014). Effectiveness of Individual Placement and Support for people with severe mental illness in the Netherlands: a 30-Month randomized controlled trial. Psychiatric Rehabilitation Journal 37, 2, 129-136, doi: 10.1037/prj0000061.
Roeg D, de Winter L, Bergmans C, Couwenbergh C, McPherson P, Killaspy H and van Weeghel J (2021) IPS in Supported Housing: Fidelity and Employment Outcomes Over a 4 Year Period. Front. Psychiatry 11:622061. doi: 10.3389/fpsyt.2020.622061
In 2020 hebben medewerkers van Kenniscentrum Phrenos een publicatie uitgebracht over de stand van zaken van IPS in Nederland:
Meer informatie
Kenniscentrum Phrenos ondersteunt de implementatie van IPS in Nederland, verzorgt de training van IPS-trajectbegeleiders, voert modeltrouwmetingen uit en doet onderzoek naar IPS. Ook ondersteunt Phrenos het lerend netwerk ‘Platform IPS‘. Raadpleeg hiervoor de pagina’s die onder aan deze pagina genoemd worden.
