Het doorbraakproject LVB in de GGZ is inmiddels halverwege. Elf teams uit zes verschillende ggz-organisaties werken gedurende twee jaar aan verbeteringen in de zorg bij wie (vermoedelijk) sprake is van een licht verstandelijke beperking (LVB). Hulpverleners krijgen trainingen in integratieve diagnostiek en behandeling bij cliënten met een licht verstandelijke beperking (LVB).

Scholingsprogramma

De deelnemende klinische en ambulante teams zijn bij aanvang van het project incompany geschoold in algemene kennis en vaardigheden op het gebied van LVB. Ook zijn zij getraind in het afnemen van de SCIL, een korte screeningslijst die in negen van de tien gevallen een LVB correct voorspelt.

Op dit moment vindt er binnen het doorbraakproject LVB in de GGZ een serie verdiepende scholingen plaats. Agogen, verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, psychiaters en psychologen krijgen onder andere handvatten om de sociaal-emotionele ontwikkeling en het adaptief functioneren van cliënten in kaart te brengen. Ook leren zij hoe – en ook hoe niet – zij instrumenten kunnen gebruiken in het kader van beeldvorming, bejegening en vormgeving van het behandelbeleid. De scholingen worden verzorgd door Jolanda Vonk, Paul Thuis, Jeanet Nieuwenhuis, Erwin den Breejen, Xavier Moonen en Femke Jonker. Bij de verdiepende scholingen worden ook actief ervaringsdeskundigen ingezet, zodat hulpverleners leren om beter aan te sluiten bij het perspectief en de leefwereld van mensen met een LVB.

Hoge prevalentie LVB in de GGZ

Promotieonderzoek van Jeanet Nieuwenhuis, psychiater bij VGGNet en betrokken als projectleider bij het doorbraakproject, laat zien dat er bij 40 tot 67 procent van de volwassen patiënten in de ggz vermoedelijk sprake is van een LVB. Het gaat om mensen die naast beperkingen in het intellectueel functioneren (IQ) aanzienlijke beperkingen hebben in het adaptief functioneren. Dat kan zich op verschillende levensdomeinen uiten, zoals zelfzorg, maatschappelijke vaardigheden, dagstructuur en daginvulling en omgaan met geld (bekijk Proefschrift ‘A blind spot?’ (2022) van Jeanet Nieuwenhuis).

Vooral in intensieve behandelsettingen, zoals acute opnameafdelingen, FACT-teams en langdurende zorgafdelingen of woonvormen voor cliënten met complexe problematiek, is het aandeel mensen dat (vermoedelijk) functioneert op het niveau van een LVB hoog. Door een onopgemerkte LVB kunnen psychische of gedragsproblemen in de ggz in stand worden gehouden of verergeren. Ook kan een behandeling minder effectief zijn en kunnen teams en hulpverleners herstelondermijnend gedrag gaan vertonen. Cliënten met een LVB zijn vaker betrokken bij agressie-incidenten en krijgen vaker verplichte zorg.

Samen werken aan goede screening en zorg

Door de behandeling beter te laten aansluiten op de verstandelijke en sociaal-emotionele mogelijkheden van de patiënt, heeft een behandeling meer kans van slagen. Dat is dan ook het doel van het doorbraaktraject LVB in de GGZ waaraan zes organisaties (GGNet, GGZ Drenthe, GGZ Noord Holland-Noord, Reinier van Arkel, Pro Persona en Altrecht) met in totaal elf klinische en ambulante teams meedoen. Alle verbeterteams hebben een plan van aanpak opgesteld dat in de eerste plaats gericht is op de verbetering van de screening en diagnostiek. Daarnaast zetten de teams zich in om de behandeling en zorg voor cliënten met een (vermoedelijke) LVB te verbeteren, onder andere door de vorm van de behandeling en de manier van bejegening aan te passen. De deelnemende teams worden hierbij op inhoud en proces ondersteund door Phrenos en experts uit het veld, en wisselen hun ervaringen regelmatig uit tijdens (online) bijeenkomsten en werkconferenties. Het project wordt gefinancierd door ZonMw.

Lerend Netwerk

Het Lerend Netwerk LVB in de GGZ staat open voor zorgprofessionals, managers en beleidsmedewerkers van alle deelnemende instellingen van Phrenos die kennis willen delen en/of vergaren over het verbeteren van de ggz-zorg voor mensen met een LVB. De bijeenkomsten vinden vier keer per jaar online plaats. Nieuwe deelnemers zijn van harte welkom! Meer informatie en aanmelden De eerstvolgende bijeenkomst is op 3 juli van 11:00 tot 12:30 uur en gaat over het gebruik van klinische signaleringsplannen voor patiënten met een LVB. Meer info over de Toolbox klinische signaleringsplannen lvb op de website van ZonMw.

Meer informatie

• Meer informatie over het Doorbraakproject LVB in de GGZ
• Met inhoudelijke of implementatievragen rondom LVB in de GGZ kunt u terecht bij Laura Neijmeijer, senior kennismedewerker bij Phrenos of Jeanet Nieuwenhuis, (beleids)psychiater bij VGGNet. Met organisatorische en praktische vragen kunt u terecht bij Flory Smit, medewerker scholing en congressen bij Phrenos.
• Meer informatie over signalering en screening en diagnostiek van mensen met een LVB, zie de website van het Kenniscentrum LVB. Het Kenniscentrum LVB heeft ook een overzicht gemaakt van belangrijke informatiebronnen op het snijvlak van LVB en GGZ. Daarin staan links naar websites en naar publicaties die te downloaden of te bestellen zijn.