In deze toolbox zit een overzicht van trainingen & workshops, onderzoeken & artikelen, handige tips en ontwikkelingen. Het gaat allemaal over het thema destigmatisering. Omdat dit thema volop in ontwikkeling is in Nederland, zie je van tijd tot tijd nieuwe tools in deze kit.
Heb of ken je tools die nog niet in deze box zitten? Bel of mail dan gerust met xxxx (naam nieuwe themahouder Phrenos).
Trainingen en workshops
Op deze pagina vind je verschillende trainingen en workshops. Deze kunnen jou en je team ondersteunen bij het verminderen van (zelf)stigma. Stigmatiseren gaat vaak onbewust. Bijvoorbeeld door de woorden die we gebruiken. De trainingen en workshops geven meer inzicht, meer kennis en zijn vooral ook praktisch.
Met Open Blik, training voor professionals die betrokken zijn bij de arbeidsintegratie van werkzoekenden of werkenden met een psychische aandoening. Kenniscentrum Phrenos
Honest Open & Proud (HOP), een training over empowerment die helpt zelfstigma te verminderen. Kenniscentrum Phrenos
Dialoogmodel, een praktische tool voor binnen ggz-organisaties om de dialoog aan te gaan over stigma en hoe dit te verminderen. Samen Sterk zonder Stigma
Beyond the Label, voor iedereen die in de zorg werkt en met het team in gesprek wil over de mate van stigma binnen het team, het is vaak onbewust en hoe pak je dat aan? Samen Sterk zonder Stigma
Onderzoeken & artikelen
Al jaren wordt er onderzoek gedaan naar stigma en hoe we stigma kunnen verminderen. Omdat dingen in de wereld ook veranderen, zijn er soms ook weer nieuwe meningen en inzichten. Een totaaloverzicht van onderzoeken op het gebied van stigma en het verminderen daarvan, vind je op deze pagina. Ook zie je verschillende artikelen.
| Cijfers psychische gezondheid Nemesis | Trimbos | https://www.trimbos.nl/kennis/cijfers/psychische-gezondheid-ggz/ |
| Stigma in de ggz/stigma door hulpverleners | Trimbos | https://www.trimbos.nl/kennis/zorg-en-participatie/destigmatisering/feiten-en-cijfers-stigma-en-inclusie/ |
| Psychische kwetsbaarheid en aanvullende problematiek in cijfers | Valente | https://www.valente.nl/kennisbank/psychische-kwetsbaarheid-en-aanvullende-problematiek-in-cijfers/ |
| Destigmatisering van psychische aandoeningen. Boeken we vooruitgang? | Irene Geerts MA | https://www.ou.nl/-/stigma-psychiatrie |
| Weg uit de achterhoede (RIBW) | Valente | https://www.valente.nl/nieuws/de-ontwikkeling-van-ribws-we-moeten-weg-uit-de-achterhoede/ |
| Stigma door jeugdhulpverleners | Kenniscentrum Kind- en Jeugdpsychiatrie | https://kenniscentrum-kjp.nl/professionals/dossiers/destigmatisering/ |
| The Mark of Shame – Stigma of mental illness and agenda for change | Stephen P. Hinshaw | |
| Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen | Jaap van Weeghel, Marieke Pijnenborg, Job van ’t Veer, Gerdie Kienhorst | https://kenniscentrumphrenos.nl/kennisproduct/handboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-principes-perspectieven-en-praktijken/ |
| Cijfers spreken | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/stigma-cijfers-spreken/ |
| Onderzoek ggz & stigma | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/onderzoek-ggz-stigma/ |
| Vormen van stigma in de gezondheidszorg | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/vormen-van-stigma-in-de-gezondheidszorg-2/ |
| Interview bijzonder hoogleraar Patrick Corrigan (over stigmatisering en zijn ontwikkelde methodiek Honest, Open & Proud) | Samen Sterk zonder Stigma | https://www.youtube.com/watch?v=K7_uOzz9Cts&t=3s |
| Psychologen: het zijn net mensen | Samen Sterk zonder Stigma/Shanon Klingendael | https://samensterkzonderstigma.nl/psychologen-het-zijn-net-mensen/ |
| Patiëntgericht communiceren in de ggz | Remke van Staveren/uitgeverij Boom | https://www.boom.nl/product/100-14758_Patientgericht-communiceren-herziening |
| Stigmatisering door hulpverleners in de ggz | Trimbos/Phrenos/Tilburg University | https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/af1722-4-stigmatisering-door-hulpverleners-in-de-ggz/
https://pure.uvt.nl/ws/portalfiles/portal/66925325/Tranzo_van_Weeghel_Stigmatisering_ggz_TP_2022.pdf |
| Podcast Blikopeners (over stigma en zelfstigma) | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/tool/podcastserie-blikopeners/ |
| Versterken van binding tussen geestelijke gezondheidszorg en samenleving | Hogeschool Windesheim | https://www.windesheim.nl/onderzoek/lectoraten/ggz-en-samenleving/meer-over-het-lectoraat-ggz-en-samenleving |
| Mentale gezondheid bij kwetsbare groepen | Pharos | https://www.pharos.nl/infosheets/mentale-gezondheid-stress-kwetsbare-groepen/ |
Handige tips
Tips zijn altijd handig toch. Het helpt je misschien in je werk als ggz-professional of helpt je bij je herstel en om meer regie te pakken over je leven.
| Generieke Module Destigmatisering | Akwa/Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz | https://www.ggzstandaarden.nl/zorgstandaarden/destigmatisering/introductie |
| Samenvattingskaart destgimatisering | Akwa/Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz | https://www.ggzstandaarden.nl/uploads/side_products/4e7231a30b7c2c32cdc6a80b07229bc9.pdf |
| Actiekaarten en casussen destigmatisering | Akwa/Register van kwaliteitsstandaarden van Zorginstituut Nederland. | https://www.ggzstandaarden.nl/zorgstandaarden/destigmatisering/info/hulpmiddelen |
| Stigmatiseren kan je afleren | Kenniscentrum Kind- en Jeugdpsychiatrie | https://www.kenniscentrum-kjp.nl/wp-content/uploads/2020/08/stigma-bijsluiter_nji_njr_kenniscentrum.pdf |
| Stigma in de jeugdhulpverlening (fimpje boodschap van clienten aan hulpverleners) | Kenniscentrum Kind- en Jeugdpsychiatrie | https://youtu.be/E8plQKeg0UU |
| Herstelgericht werken/ervaringswerken | Kenniscentrum Phrenos | https://kenniscentrumphrenos.nl/thema/herstelondersteuning-en-ervaringsdeskundigheid/wat-is-herstel-en-herstelondersteuning/ |
| Infographic wat doe je tegen stigma | Kenniscentrum Phrenos, Trimbos-instituut en Samen Sterk zonder Stigma | https://kenniscentrumphrenos.nl/kennisproduct/infographic-wat-doe-je-tegen-stigma/ |
| Wegwijzer Stigmabestrijding | Kenniscentrum Phrenos, Trimbos-instituut en Samen Sterk zonder Stigma | https://kenniscentrumphrenos.nl/kennisproduct/wegwijzer-stigmabestrijding/ |
| Quickscan destigmatisering | Phrenos | https://quickscan.kenniscentrumphrenos.nl |
| Fimpje belang destigmatisering | Samen Sterk zonder Stigma | https://www.youtube.com/watch?v=uVZBm3K7L2w |
| Stigmatiseer jij? | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/stigmatiseer-jij/ |
| Invloed van stigma | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/invloed-van-stigma/ |
| Naasten en vooroordelen | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/naasten-en-vooroordelen/ |
| Bespreekbaarheid | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/bespreekbaarheid/ |
| Tips voor gesprekken | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/tips-voor-gesprekken/ |
| Zelfstigma | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/zelfstigma-2/ |
| Organisaties en zelfstigma | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/organisaties-en-zelfstigma/ |
| Zelfstigma bij naasten | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/heeft-je-naaste-zelfstigma/ |
| Herstel | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/herstel/ |
| Betere zorg begint bij betere communicatie | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/bah-een-snijder%E2%80%8B-op-de-seh-betere-zorg-begint-bij-betere-communicatie/ |
| Argumentatie, werkwijze van samen sterk (op naar een wereld zonder stigma) | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/tool/argumentatie-werkwijze-van-samen-sterk/ |
| Handreiking: implementatie van destigmatisering in de ggz | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/tool/handreiking-implementatie-van-destigmatisering-in-de-ggz/ |
| Bij nader inzien (impactproductie) | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/tool/bij-nader-inzien/ |
| Destigmatiserend werken; handvatten voor hulpverleners | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/tool/destigmatiserend-werken-handvatten-voor-hulpverleners/ |
| Argumentatie; destigmatisering in de ggz | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/app/uploads/2021/09/SSzS-Argumentatie-GGZ-v4.pdf |
| Tips voor destigmatiserend communiceren | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/app/uploads/2021/09/SSzS-10-tips-voor-taal-v2.pdf |
| Destigmatiserend werken in de ggz | Samen Sterk zonder Stigma en GGZ Academy | https://samensterkzonderstigma.nl/tool/destigmatiserend-werken-handvatten-voor-hulpverleners/ |
| Dit doet het met ons (publiekscommunicatie van GGZ-instellingen) | Samen Sterk zonder Stigma/afdeling communicatie van Parnassia Groep GGZ | https://samensterkzonderstigma.nl/tool/dit-doet-het-met-ons-tool-voor-publiekscommunicatie/ |
| In hink-stap-sprong naar herstelondersteuning | Samen Sterk zonder Stigma/Remke van Staveren | https://samensterkzonderstigma.nl/in-hink-stap-sprong-naar-meer-herstel-voor-ieder-zichzelf-respecterend-ggz-team/ |
| Handreiking voor de implementatie van herstelondersteunende zorg in de ggz | Trimbos | https://www.trimbos.nl/docs/3bc38e33-b8ca-4bbc-ab90-413ccf3dbd60.pdf |
| Maatschappelijke participatie voor mensen met ernstige psychische aandoeningen | Trimbos | https://www.trimbos.nl/aanbod/webwinkel/af1662-maatschappelijke-participatie-van-mensen-met-ernstige-psychische-aandoeningen/ |
| Wegwijzer, stigmabestrijding in de ggz (document uit 2014) | https://www.ggzcentraal.nl/wp-content/uploads/2017/12/Wegwijzer-stigmabestrijding_def_voor_web.pdf |
Ontwikkelingen
Omdat de wereld nooit stil staat en mensen ook niet, blijft het gebied van destigmatiseren zich ook aanpassen. Het liefste zien we natuurlijk dat de aanpassingen positief is en dat het stigma vermindert. Ook zijn er wel eens zaken die een negatiever effect hebben. Zo zorgen de bezuinigingen in de (ggz)-zorg bijvoorbeeld dat mensen met psychische problemen minder snel geholpen kunnen worden. Een gevolg hiervan kan zijn dat er meer onbegrip is in de omgeving voor zaken zoals onbegrepen gedrag.
| Oorsprong van stigma | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/oorsprong-van-stigma/ |
| Over stigma | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/over-stigma/ |
| Oorzaken stigma in de ggz | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/oorzaken-stigma-in-de-ggz/ |
| Gevolgen stigma | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/gevolgen-stigma/ |
| Driekwart ggz-professionals wil aan de slag met destigmatisering | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/driekwart-ggz-professionals-wil-aan-de-slag-met-destigmatisering/ |
| Ja, psychologen gaan ook naar een psycholoog | Samen Sterk zonder Stigma/Saskia Rasker | https://samensterkzonderstigma.nl/ja-psychologen-gaan-ook-naar-een-psycholoog/ |
| Het stigma op de psychiatrie moet ervan af | Hogeschool van Amsterdam | https://www.hva.nl/urban-vitality/gedeelde-content/nieuws/2019/2021/10/het-stigma-op-de-psychiatrie-moet-eraf.html |
| Stigmatiseren staat ontwikkeling in de weg | Movisie | https://www.movisie.nl/artikel/stigmatiseren-staat-ontwikkeling-weg |
| Destigmatiserend werken op de ggz-werkvloer (een blauwdruk) | Samen Sterk zonder Stigma | https://samensterkzonderstigma.nl/tool/destigmatiserend-werken-op-de-ggz-werkvloer-een-blauwdruk/ |
| Positieve gezondheid | Vilans | https://www.vilans.nl/thema-s/persoonsgerichte-zorg/positieve-gezondheid |
| Hoopvol werken in de ggz | o.a. Jim van Os | https://www.participatieenherstel.nl/de-noodzaak-van-hoopvol-werken-in-de-ggz-hoe-de-irb-kan-bijdragen-met-een-hoopvol-perspectief/1032155 |