De nieuwe Starterskit Somatische screening is een praktisch hulpmiddel voor ggz-organisaties om somatische screening te implementeren. Mensen met ernstige psychische problemen hebben vaak ook lichamelijke klachten, maar deze worden regelmatig over het hoofd gezien. Naast de Starterskit is er ook een handreiking ontwikkeld die in 6 stappen beschrijft hoe je binnen een ggz-organisatie aan de slag kan met verbetering van somatische screening op door de organisatie gekozen onderdelen. Kenniscentrum Phrenos heeft in opdracht van P3NL deze Starterskit ontwikkeld.
De afgelopen jaren is er meer aandacht gekomen voor de lichamelijke gezondheid van mensen met psychische problemen in de ggz. Eind 2024 verscheen een nieuwe zorgstandaard Somatische screening vanuit Akwa GGZ.
Lichamelijke problemen komen vaak voor
Meer aandacht is hard nodig want minder dan 8% van mensen met ernstige psychische problemen krijgen een volledige somatische screening. Bij de cliënten die wel een volledige somatische screening ontvingen bleek bijna de helft ernstige problemen met de stofwisseling te hebben ontwikkeld (metabool syndroom). Geen wonder dus dat mensen met ernstige psychische problemen gemiddeld 15 tot 20 jaar korter leven dan mensen zonder psychische problemen.
‘De Starterkit somatische screening en bijbehorende handreiking komen op een goed moment. Het biedt praktische handvatten om na het verschijnen van de nieuwe zorgstandaard, somatische screening binnen je organisatie te implementeren. Daarnaast biedt Phrenos ondersteuning als je vragen hebt bij de implementatie,’ aldus Lars de Winter, onderzoeker van Kenniscentrum Phrenos en ontwikkelaar van de Starterskit.
Coördinator somatische screening
Een aanbieder in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) is primair verantwoordelijk voor de zorg en ondersteuning van hun patiënten en moeten dus zelf de somatische screening uitvoeren. De starterskit en handreiking zijn een hulpmiddel voor coördinatoren binnen organisaties die somatische screening implementeren.
Starterskit: antwoord op praktische vragen
Het belang van somatische screening wordt steeds meer onderschreven door ggz-organisaties zelf, maar niet altijd wordt de stap gezet naar daadwerkelijk actie. Lars de Winter: ‘In de intake en behandeling wordt de mentale gezondheid vaak goed gemonitord, maar wordt de lichamelijke gezondheid regelmatig over het hoofd gezien. Uit gesprekken met de praktijk bleek dat men tegen allerlei praktische vragen aanloopt, zoals welk screeningsinstrument gebruikt moet worden en welke stappen je moet zetten in de uitvoering. Ook zijn er communicatievragen: hoe motiveer je cliënten om de screening te ondergaan en hoe communiceer je het belang ervan aan het management? De Starterskit helpt je hierin op weg.’
Vervolgproject: ondersteuning bij brede implementatie
Het is dus hoog tijd om somatische screening breed te implementeren en structureel in te bedden in de zorg en ondersteuning van mensen met psychische problemen. Lars de Winter: ‘We gaan de komende tijd ggz-organisaties zo goed mogelijk ondersteunen. Gelukkig hebben we voor de komende anderhalf jaar middelen gekregen om somatische screening landelijk te helpen borgen. We gaan verschillende kennissessies en intervisies organiseren. We werken aan borging via een bestuurlijk netwerk en een landelijke monitor. Hierin gaan we actief de samenwerking opzoeken met landelijke partijen, zoals Akwa GGZ, De Nederlandse GGZ en Zorginstituut Nederland’.
Vragen en ondersteuning
Voor vragen over de Starterskit en de borging van somatische screening kan contact worden opgenomen met Lars de Winter, onderzoeker Kenniscentrum Phrenos via Lwinter@kcphrenos.nl.
Meer lezen
- Starterskit somatische screening
- Handreiking starterskit somatische screening
- Zorgstandaard somatische screening op website van GGZstandaarden
