VAARDIGHEIDSTRAININGEN

Vaardigheidstrainingen zijn interventies gericht op het bevorderen van het functioneren en het reduceren van problemen in het dagelijks leven. De technologie is gebaseerd op de principes van sociaal leren, met veel nadruk op een stapsgewijze aanpak en gedragsoefening.

Zo zijn de Liberman-modules vertalingen van de trainingen in ‘social and independent living skills’ van de Amerikaanse psychiater Liberman. Met deze trainingen kunnen mensen op een systematische manier vaardigheden op uiteenlopende levensterreinen leren. De modules waren eerst uitsluitend voor mensen met schizofrenie. Nu is de doelgroep groter: het gaat om mensen met ernstige psychische aandoeningen (Stichting Liberman Modules, 2004). Van de zeven modules zijn er vier gericht op rehabilitatie:
• woonvaardigheden en verzorging
• omgaan met vrije tijd
• omgaan met werk
• omgaan met sociale relaties en intimiteit

Het zijn groepsgewijze trainingen met een vast stramien. Sociale vaardigheidstrainingen komen hier later apart aan de orde.
Het probleem bij de Liberman-modules en andere vaardigheidstrainingen is de moeizame generalisatie van ‘op het droge’ geleerde vaardigheden naar het leven van alledag. Voor een geslaagde generalisatie moet een training aan een aantal eisen voldoen. Zo moet de training gericht zijn op vaardigheden die hier en nu relevant zijn. Ook moet de training plaatsvinden op een setting waar de vaardigheden ertoe doen. Personen die belangrijk zijn voor de cliënt moeten het gewenste gedrag telkens bekrachtigen. Verder vindt generalisatie eerder plaats als de training goed is ingebed in de dagelijkse praktijk van ggz-teams. Daartoe moeten de trainingen, die meestal groepsgewijs plaatsvinden, grotendeels in één-op-één contacten gegeven worden (Glynn e.a., 2002).