Uit de literatuur blijkt dat cognitieve beperkingen zowel bij personen met schizofrenie-spectrum-stoornissen als bij personen met een risico op een psychose consistent voorkomen. Sommige studies rapporteren een verslechtering van cognitieve scores in de loop van de tijd, terwijl andere longitudinale studies geen achteruitgang vinden. Er lijkt ook een verband te zijn tussen cognitie en sociaal functioneren bij deze groepen. In deze Spaanse longitudinale PAFIP-studie (N=140 met niet-affectieve psychose op baseline + N= 40 controlegroep zonder psychische problemen) werd het neuropsychologisch functioneren over een periode van 10 jaar onderzocht. Klinische en functionele beoordelingen werden verricht op baseline en na 10 jaar met de Scale for the Assessement of Positive Symptoms (SAPS), de Scale for the Assessment of Negative Symptoms (SANS), de Disability Assessment Schedule (DAS), de Premorbid Adjustment Scalse (PAS) en de Duur van de Onbehandelde Psychose (DOP) werd vastgesteld. De volgende cognitieve functies werden voor de patiënten en de controlegroep op baseline, na 3 én 10 jaar beoordeeld: verbaal geheugen; visueel geheugen; motorische behendigheid; executieve functies; werkgeheugen; snelheid van informatieverwerking; aandacht en algemene cognitie. De data werden met behulp van variantieanalyse geanalyseerd. Het bleek dat op groepsniveau de controlegroep op alle meetpunten op alle cognitieve domeinen beter scoorde dan de patiëntengroep. De cognitieve functies hadden over 10 jaar voor beide groepen eenzelfde verloop én lieten een stabiel patroon met weinig veranderingen zien. De scores voor verbale en visuele geheugentaken van de controlegroep gingen meer omhoog dan die bij de patiënten, terwijl de patiënten beter dan de controlegroep gingen scoren op de snelheid van informatieverwerking. Echter: een significante minderheid van 32% van de patiëntengroep ging cognitief duidelijk achteruit. Die groep ging ook klinisch en functioneel achteruit. Wellicht is dit een aparte sub- groep binnen de schizofeniespectrumstoornissen.
Rodríguez-Sánchez JM, Setién-Suero E, Suárez-Pinilla P, Mayoral Van Son J, Vázquez-Bourgon J, Gil López P, Crespo-Facorro B, Ayesa-Arriola R; PAFIP group. (2020). Ten-year course of cognition in first-episode non-affective psychosis patients: PAFIP cohort. Psychol Med. Jul 20:1-10.