Thijs van der Rol speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van de module ‘Zelfinzicht bij autisme’, waar hij als projectleider in de eerste fase een stevige basis legde. In dit interview vertelt Thijs over de ontstaansgeschiedenis van de module, de visie erachter, en de unieke aspecten die deze nieuwe module onderscheiden van reeds bestaande vormen van psycho-educatie.

Dringende behoefte

De module ‘Zelfinzicht bij autisme’ is ontstaan uit een dringende behoefte aan meer actuele en genuanceerde psycho-educatie. Samen met Maurits Beenackers werkte Thijs aan de publicatie ‘Zoektocht naar jezelf’ (2020) waarin 20 ervaringsdeskundige professionals hun persoonlijke kijk op autisme deelden. Uit deze persoonlijke verhalen kwam de urgentie voor het ontwikkelen van een nieuwe psycho-educatie voor autisme naar voren. Deze aanbeveling werd opgepakt door de NIPA-instellingen, wat resulteerde in de oprichting van een projectgroep met Thijs als projectleider en auteur.

Eigen ontdekkingstocht

De kern van de module Zelfinzicht bij autisme is dat de regie over het eigen leven bij het individu ligt. Ook heeft ervaringskennis een grote rol. In plaats van top-down kennisoverdracht, biedt deze module veel ruimte voor zelfonderzoek en persoonlijke reflectie. De module gaat uit van een grote variatie in ervaringen met autisme en moedigt deelnemers aan om zelf te ontdekken wat autisme voor hen betekent.

Nieuwe benadering

Reeds bestaande vormen van psycho-educatie over autisme richten zich vaak op het medische model en benadrukken de beperkingen van autisme, wat vaak terug te zien is in het taalgebruik. Thijs legt uit dat de module ‘Zelfinzicht bij autisme’ een bredere en genuanceerdere benadering biedt. “De focus ligt op het begrijpen van diversiteit en het bevorderen van zelfinzicht, zonder autisme te pathologiseren. Deze benadering verschuift het perspectief van beperkingen naar begrip, en moedigt deelnemers aan om hun eigen ervaringen en capaciteiten te verkennen en te waarderen.”

Afstappen van de term ‘psycho-educatie’

Er is bewust gekozen voor de titel ‘Zelfinzicht bij autisme’. Thijs: “De term ‘psycho-educatie’ impliceert vaak een eenzijdige kennisoverdracht van de professional naar de cliënt. Deze module legt juist de regie bij de deelnemer en de deelnemer gaat op zelfonderzoek uit. De term ‘zelfinzicht’ weerspiegelt dit proces, waarin deelnemers actief betrokken zijn bij hun eigen leerproces en groei.”

Samenwerking met ervaringsdeskundigen

In de module wordt geadviseerd om een trainerskoppel te hebben met ten minste een ervaringsdeskundige. Thijs benadrukt het belang van een gelijkwaardige samenwerking tussen behandelaren en ervaringsdeskundigen. “Persoonlijke ervaringen van zowel ervaringsdeskundigen als behandelaren zijn waardevol in het proces. Door gezamenlijk op te treden en elkaar aan te vullen, wordt een ondersteunende leeromgeving gecreëerd, waarin deelnemers zich gehoord en begrepen kunnen voelen.”

Toekomstige ontwikkelingen

Thijs ziet mogelijkheden voor verdere ontwikkeling en toepassing van de module, waaronder een verdere inbedding van ervaringsdeskundigheid. Binnen het door hem opgerichte ondernemers netwerk voor ervaringsdeskundigen (ONE) ziet hij een enorme potentie. Zijn droom is dat deze potentie wordt benut en structureel wordt ingezet binnen de geestelijke gezondheidszorg, om zo de zorgpraktijk te verrijken en te verbeteren.

Meer informatie en het bestellen van de materialen:

Module zelfinzicht bij autisme