Mensen die zorg ontvangen binnen de langdurige ggz kampen vaak met meerdere problemen. 67% van de cliënten in meer intensieve behandelsettingen functioneert op het niveau van iemand met een licht verstandelijke beperking (LVB) of zwakbegaafdheid (ZB). Ze zijn oververtegenwoordigd maar worden vaak niet opgemerkt. In de zomer van 2024 is daarom het Doorbraakproject Licht Verstandelijke Beperking in de GGZ van start gegaan. 11 ggz-teams doen mee, en de eerste resultaten worden al zichtbaar.

Doel van het Doorbraakproject is om de zorg in de gespecialiseerde ggz meer inclusief te maken voor mensen met licht verstandelijke beperking (LVB) of zwakbegaafdheid (ZB). Aan het project doen 11 ggz-teams mee uit 6 ggz-instellingen: GGNet, Reinier van Arkel, GGz Drenthe, GGz Noord-Holland-Noord, Altrecht en Pro Persona. Ook liften 4 ggz-instellingen mee, in de tweede schil van het project: Parnassia-groep, Lentis beschermd wonen, Rivierduinen en InGeest.

Basistraining helpt medewerkers op weg

Inmiddels zijn de deelnemende teams goed op gang gekomen. Na de startbijeenkomst in mei 2024 hebben alle teams een verbeterplan geschreven en de ‘in-company’ basistraining LVB van 2 dagdelen gevolgd. Voor en na deze training hebben zij een vragenlijst ingevuld over hun ervaringen rond LVB. De resultaten van deze vragenlijst zijn nog niet helemaal compleet, maar 18 mensen uit de deelnemende teams hebben de vragenlijst ingevuld. Na deze training geeft 2/3 van de teamleden (66,7%) aan zich capabel te voelen om de psychiatrische problematiek van patiënten met een LVB te behandelen en heeft 28% van de teamleden hier een neutraal gevoel bij. Op de vraag of deelnemers vinden dat patiënten met een LVB in de S-GGZ behandeld moeten kunnen worden (al dan niet in samenwerking met een intern- of extern specialistisch netwerk), geeft 50% aan het hier ‘zeer mee eens’ te zijn, en de andere 50% is het ‘eens’. Kortom: de deelnemers aan het Doorbraakproject zien duidelijk kansen om mensen met een LVB in de GGz te behandelen en niet uit te sluiten.

Eerste aanpassingen en verbeteringen

Momenteel wordt met elk Doorbraakteam een voortgangsgesprek gevoerd, samen met het expertteam, de projectleiders en de ervaringsdeskundige. Daaruit komt naar voren dat teams al volop bezig zijn met het invoeren van aanpassingen, vroeg screenen op LVB met de SCIL, zorgen dat er minder prikkels op de afdeling zijn, inrichten van groepen voor mensen met LVB en het uitvragen van ervaringen in exitgesprekken.

Verdiepende trainingen en werkconferentie

Ook wordt op dit moment hard gewerkt aan de voorbereidingen voor de verdiepende trainingen. In de verdiepende trainingen krijgen zorgprofessionals steeds een dagdeel les in een specifiek onderdeel rond de zorg voor mensen met LVB, zoals: het toepassen van instrumenten als de SCAF, ADAPT en SEO, het LVB vriendelijk maken van het leefklimaat op een klinische afdeling, het inzetten van aangepaste LVB behandelinterventies, instinkers in de DSM-diagnostiek, en het zelf ervaren hoe het is om LVB/ZB niveau te functioneren. Op woensdag 12 maart komen alle teams bij elkaar voor de werkconferentie van het Doorbraakproject LVB in de GGZ. Tijdens die middag gaan alle teams uit de 1e en 2e schil actief aan de slag in 4 workshops met de focus op: hoe breng ik de urgentie over voor aandacht voor LVB/ZB in de GGZ (we maken een filmpje), hoe ga ik om met weerstand rond LVB, hoe verbeter ik het herstel van mensen met een LVB, en last but not least kunnen deelnemers ervaren hoe het is om LVB te hebben via een VR bril.

Kennisagenda academische werkplaats Langdurige zorg

In de Kennisagenda van de academische werkplaats Langdurige zorg (pdf, 2024) is aandacht voor LVB een van de prioriteiten. Bij thema 2 (aandacht voor (her)diagnostiek) wordt verwezen naar het baanbrekende onderzoek van Jeanet Nieuwenhuis wat aantoonde dat er meer aandacht nodig is voor LVB en andere onderliggende problemen voor een passende diagnostiek. Dit thema van de kennisagenda voor de komende jaren onderstreept het belang van dit Doorbraakproject.

Meer lezen

• Factsheet: Oververtegenwoordigd maar onopgemerkt: Patiënten met een laag IQ in de GGZ (pdf)
• Doorbraakproject LVB in de GGZ
• Lerend netwerk: Licht verstandelijke beperking in de GGZ