Op 4 juni vond de landelijke werkconferentie ‘Diversiteit omarmen, inclusie realiseren’ plaats in een sfeervolle Mariënhof in Amersfoort.
Meer dan 150 ggz-professionals van de 37 deelnemende organisaties van Phrenos (ggz en sociaal domein) deelden en leerden van elkaars ervaringen. De werkconferentie ging over diversiteit en inclusie in talloze vormen: van laaggeletterdheid tot genderdiversiteit, culturele diversiteit, lvb en ggz, inclusie en bestaanszekerheid.
In veel ggz-instellingen krijgt diversiteit een steeds prominentere plek binnen het beleid. Maar weten is nog geen doen en er zijn veel uitdagingen bij het werkelijk recht doen aan diversiteit. Met inspirerend dagvoorzitterschap van Dide Hoop, oprichtster en manager GROEN en bestuurslid Phrenos.
Openingslezing: ‘Durf te leren!’
Barbara Stringer, sinds maart 2025 directeur van Kenniscentrum Phrenos, houdt de openingslezing: ‘We moeten als ggz-sector ook naar onszelf kijken. Onze vooronderstellingen over de herstelkracht van mensen mogen we wel wat scherper onder de loep nemen. We houden mensen soms onbedoeld nog heel klein.’ Ze neemt ons mee in het VN-Verdrag inzake personen met een handicap, waar ook mensen met een psychische kwetsbaarheid onder vallen. Dit mensenrechtenperspectief is in de ggz onderbelicht volgens haar.
De oplossing moet volgens Barbara Stringer gezocht worden in meer met elkaar in gesprek gaan, ‘maar ook meer lef tonen, ofwel de ‘dignity of risk’: mogen mensen ook risico’s nemen in hun weg naar herstel en hoe begeleiden we dat dan? Mag je als professional risico nemen en hoe begeleid je dat als organisatie?’
Iedereen heeft wel eigen ervaringen, ook met omgaan met verschillen, of dat je in een hokje geduwd wordt, wat je eigenlijk niet wil. Barbara Stringer: ‘Durf je eigen persoonlijke ervaringen mee te nemen naar de werkvloer, ook je kwetsbaarheden, zodat er meer open gesprekken ontstaan. Zet mensen niet weg als groep, maar kijk waar iemands persoonlijke talenten liggen, blijf vanuit verwondering in gesprek.’ Met een duidelijke boodschap om straks mee naar huis te nemen: ‘Probeer een beetje op te schuiven vandaag, dicht de ruimte tussen wie je bent als individu en als professional. In al je rollen, als ouder, broer, zus, collega, vriend begeleid je, coach je, ben je van betekenis: profiteer daarvan en zet het in in je werk. Leer te durven, durf te leren!’
Panelgesprek: Diversiteit & de praktijk
Is diversiteit in jouw organisatie een uitdaging of kans? In het panelgesprek komen verschillende perspectieven aan bod: die van ervaringsdeskundige, medewerker, beleid en bestuurder. Met: Audrey van Schaik (bestuurder GGZ Rivierduinen), Marlous Stout (Lister), Evelien Hulshof (ervaringsdeskundige en trainer) en Martijn Kemper (casemanager CCE en trainer): ‘Ik heb me altijd verbaasd dat we als ggz-medewerkers geen afspiegeling zijn van de mensen voor wie we werken.’ Marlous Stout (projectleider Diversiteit, Inclusie en Gelijkwaardigheid bij Lister): ‘Wees niet bang om fouten te maken, en laat je ook corrigeren als je bijvoorbeeld te veel vanuit je eigen perspectief denkt.’ Al snel worden er ervaringen uit de praktijk gedeeld, en dat maakt deze werkconferentie waardevol.
Middagprogramma
Theater de Lichte Kwelling start het middagprogramma van de werkconferentie over diversiteit en inclusie van Kenniscentrum Phrenos. Met flitsend en hilarisch improvisatietheater krijgen ze de zaal in beweging om ‘warmte, inspiratie en lef’ uit te beelden, de kernwoorden die de zaal noemt over het ochtendprogramma.
Samrad Ghane: ‘Inclusieve zorg is effectiever’
Samrad Ghane, GZ-psycholoog en onderzoeker bij Parnassiagroep. ‘De ggz sluit nog onvoldoende aan bij de achtergrond en behoeften van verschillende patiëntengroepen. Psychologische behandelingen zijn minder effectief bij migranten.’ Samrad Ghane stond stil bij de bewezen effectiviteit van inclusieve zorg. ‘Een cultuursensitieve houding van een behandelaar is essentieel.’ Hij zette de aanwezigen flink aan het denken: ‘Veel therapieën zijn gebaseerd op westerse waarden, erg individualistisch, waarbij er minder aandacht is voor de context van de cliënt.’ Meer bewustzijn over de noodzaak tot verandering is volgens hem hoog nodig. En ook: meer bescheidenheid over wat we weten van de ander (en invloed van de culturele achtergrond).
In de ochtend en in de middag waren er twee rondes met verschillende parallelsessies over diversiteit en inclusie in de praktijk. In allerlei vormen: over genderdiversiteit en autisme, toegankelijkheid en laaggeletterdheid, diversiteitsbeleid binnen de organisatie.
Lisette van der Meer wint Jaap van Weeghel Penning
Aan het einde van de werkconferentie een feestelijk moment: Philippe Delespaul, bestuurslid Phrenos, reikte namens de jury de Jaap van Weeghel Penning uit aan Lisette van der Meer, hoofdonderzoeker bij Lentis en universitair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij ontving de penning voor haar baanbrekende werk op het gebied van rehabilitatie en herstel bij mensen met ernstige psychische aandoeningen. De jury roemt haar vermogen om wetenschappelijke kennis, praktijkervaring en ervaringsdeskundigheid op een natuurlijke en gelijkwaardige manier samen te brengen. ‘Ze is een inspirerend voorbeeld voor jonge onderzoekers en professionals die willen bijdragen aan herstel en inclusie.’ De Jaap van Weeghel penning bestaat – naast de penning – uit een geldbedrag van €1.500. (lees het nieuwsbericht)
15-jarig bestaan Kenniscentrum Phrenos
In de middag lichtte Victor Kouratovsky zijn initiatief toe van de start van een nieuw Kenniscentrum Inclusieve GGZ waarbij hij graag wil samenwerken met Phrenos. Ook werd er kort stil gestaan bij het 15-jarig bestaan van Phrenos door middel van een tweegesprek met Jaap van Weeghel, emeritus hoogleraar en oprichter van Phrenos, en Barbara Stringer, de huidige directeur.
Theater de Lichte Kwelling sloot het programma hilarisch af, met flitsend improvisatietheater, en onder andere een ode voor Lisette van der Meer.
