Bij een maatjesproject gaat een vrijwilliger uit de samenleving een tijdelijke ‘vriendschap’ aan met iemand met een (psychisch) probleem. Het Engelse VOLUME-programma was een maatjesproject specifiek gericht op mensen met een psychotische stoornis, waarbij de maatjes poogden de cliënten over te halen om meer externe sociale activiteiten te ondernemen. De effectiviteit van het VOLUME-programma is in een trial onderzocht, waarover in 2019 is gepubliceerd. Daarin werd niet gerapporteerd over de subjectieve ervaringen van de deelnemers aan de trial. Dit Engelse onderzoek is een verdieping van de trial waarbij alle deelnemers werden benaderd voor een interview over hun motivatie en ervaringen. Er namen 34 maatjes en 28 cliënten aan dit onderzoek deel. De meeste maatjes waren jongere vrouwen en de bezochte cliënten vaak oudere mannen. De data uit de opgenomen interviews werden met behulp van thematische analyse, apart voor beide groepen, verwerkt. Er kwamen vier hoofdthema’s naar voren: 1. De kloof overbruggen. Veel patiënten voelen zich geïsoleerd; met het maatje ontmoeten ze een ‘normaal’ iemand uit de samenleving. Sommige cliënten voelden te grote sociale verschillen. Veel maatjes stelden hun vooroordeel ten aanzien van mensen met een psychose bij, hoewel dat vaak alleen ‘hun’ cliënt betrof. 2. Een echte relatie die zich in de loop van de tijd ontwikkelde. Cliënten en maatjes gaan het contact vaak als een echte vriendschap beschouwen, met onderlinge betrokkenheid. Sommige maatjes voelden zich emotioneel te veel betrokken raken. 3. Een flinke inzet en verplichting. Voor veel maatjes was de verplichting om elke week een afspraak te maken zwaarder dan verwacht. Sommige cliënten vonden dat ze te weinig aandacht kregen van de maatjes, terwijl andere zich ervan bewust bleven dat het maatje een vrijwilliger was. 4. Een flexibele benadering. Maatjes en cliënten vonden beide dat een maatjesproject flexibel moet zijn om aan de verschillende behoeftes van de deelnemers tegemoet te komen. De nadruk van het maatjesproject moet niet alleen op activiteiten liggen, de cliënt wil ook iemand om mee te praten.
Burn E, Chevalier A, Leverton M, Priebe S. (2020). Patient and befriender experiences of participating in a befriending programme for adults with psychosis: a qualitative study. BMC Psychiatry. Jul 14;20(1):368.