Conventionele meetinstrumenten om de kwaliteit van leven te meten maken vooral gebruik van verbale communicatie. Uit onderzoek is gebleken dat een deel van de mensen met een ernstige psychische stoornis ook cognitieve beperkingen heeft waardoor dat soort meetinstrumenten minder voor hen geschikt zijn. Voor hen zou het gebruik van visuele communicatie (foto’s, plaatjes) een geschikt alternatief kunnen zijn. In dit Nederlandse onderzoek wordt beschreven hoe een visuele representatie van kwaliteit van leven werd ontwikkeld en vergeleken met de resultaten van traditionele verbaal georiënteerde kwaliteit van leven research. In dit onderzoek werd gebruik gemaakt van de concept mapping methode. Concept mapping is een techniek om kennis te representeren in een visueel schema. Een concept map bevat begrippen en onderlinge relaties die visueel worden weergegeven en met kleurgebruik worden ondersteund. De concept map in dit onderzoek bestond uit vier stappen: visuele ‘uitspraken’ verzamelen; structureren van de uitspraken; statistische analyse (Binary Symmetric Matrices en Principal Component Analysis); interpretatie van de concept map. In totaal werden er 82 personen bij de concept map betrokken: patiënten, hulpverleners en familieleden. De concept map bevatte 160 unieke visuele uitspraken die in 8 clusters worden ondergebracht: 1. Ondersteuning en Aandacht; 2. Sociale Contacten; 3. Geluk en Liefde; 4. Ontspanning en Harmonie; 5. Vrije tijd; 6. Lifestyle; 7. Financiën; 8. Gezondheid en Leven. De finale concept map bevat twee dimensies: A. van Individueel naar Samenleving; B. van Innerlijk welzijn naar Externe omstandigheden. Elke cluster past in een van de kwadranten. De visuele clusters werden gevalideerd met de belangrijkste thema’s uit de kwaliteit van leven onderzoeken van Connell et al. Elk visueel cluster had een tegenhanger in een thema of sub-thema van die onderzoeken. Kwaliteit van leven domeinen kunnen dus ook visueel worden voorgesteld.
Buitenweg DC, Bongers IL, Van de Mheen D, Van Oers HAM, Van Nieuwenhuizen C. (2018). Worth a thousand words? Visual concept mapping of the quality of life of people with severe mental health problems. Int J Methods Psychiatr Res. 2018 Sep;27(3):e1721.