De sociale omgeving kan van invloed zijn op het ontstaan en de ontwikkeling van psychische problemen. Het concept ‘burgerschap’ kan worden gebruikt om te kijken in hoeverre personen met psychische problemen sociaal geïncludeerd zijn. Burgerschap wordt gedefinieerd als een sterke verbondenheid van een persoon met de rechten, verantwoordelijkheden, rollen en hulpbronnen die in een samenleving via instituties worden aangeboden, de relaties met sociale netwerken en een gevoel erbij te horen dat ook door anderen wordt bevestigd. In dit Amerikaanse onderzoek werd met behulp van een specifiek meetinstrument in kaart gebracht welke obstakels voor volledig burgerschap voor hun cliënten door ggz-hulpverleners worden waargenomen. De items van een verkorte vorm van de Citizen Outcome Measure (CM) werden met 77 ggz-hulpverleners (maatschappelijk werkers; psychiaters; IPS-trajectbegeleiders; psychologen; verpleegkundigen) in focusgroepen besproken. Een van de thema’s uit de focusgroepen was: structurele barrières voor burgerschap, met de volgende vijf subthema’s: 1. Cliënten hebben beperkte keuzes als gevolg van historisch gegroeide structurele elementen van de ggz-systemen, waarin paternalisme nog steeds aanwezig is; 2. Armoede komt veel voor bij ggz-cliënten en beperkt het bereiken van volledig burgerschap; 3. Op het gebied van het vinden van huisvesting en werk lopen de cliënten tegen structureel stigma aan; 4. Onder meer als gevolg van armoede wonen cliënten in achterstandswijken en voelen zich vaak onveilig; 5. Burgerschap verwijst naar een legale status, die ongedocumenteerden dus niet hebben, waardoor sociale inclusie voor deze groep extra lastig is. De hulpverleners vinden op burgerschap georiënteerde ggz wel van belang, maar vinden dat ze weinig invloed hebben op het verminderden van de genoemde barrières voor de cliënten
Clayton A, Miller R, Gambino M, Rowe M, Ponce AN. (2019). Structural Barriers to Citizenship: A Mental Health Provider Perspective. Community Ment Health J. 2019 Oct 28.