Er zijn meerdere vormen van ‘verkeerd redeneren en verkeerde conclusies trekken’ (reasoning biases), maar het fenomeen Jumping-to-Conclusions (JTC) (‘te snel conclusies trekken’) wordt sterk geassocieerd met psychoses. JTC is nog maar weinig onderzocht bij personen met een Eerste Psychotische Episode (EPE). In deze Britse studie werd bekeken of JTC meer voor komt bij een groep met EPE (n=108) in vergelijking met een controlegroep uit de algemene bevolking (n=101) en of er verbanden zijn tussen JTC en de ernst van de wanen én tussen JTC en het neuropsychologisch functioneren. JTC werd gemeten met een probabilistische redeneertaak met verschillende potten met kralen. Neuropsychologisch functioneren met de Wechsler Adult Intelligence Scale-Third Edition (WIAS-III); hiermee werden o.a. de intelligentie (IQ) en het werkgeheugen (WM) gemeten. Klinische wanen werden gemeten met een schaal van de Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS). Niet-klinische waanideevorming werd gemeten met de Psychosis Screening Questionnaire (PSQ). Het bleek dat de helft (49%) van EPE-groep te snel conclusies trok, in ieder geval op één taak, tegenover 25% van de controlegroep (OR range van 2.1 tot 3.9; BI range van 1.5 tot 8.0). Er was een duidelijke associatie tussen JTC en de klinische ernst van de wanen en tussen JTC en het neuropsychologische functioneren –zowel met IQ als met WM-, maar niet tussen JTC en de niet-klinische waanideevorming. Deze laatste associaties gelden zowel voor de EPE-groep als voor de controlegroep. JTC maakt onderdeel uit van een neuropsychologische kwetsbaarheid voor psychose en JTC draagt bij aan het voortbestaan van actuele wanen. Daarom wordt aangeraden om al in en vroeg stadium psychologische interventies in te zetten om JTC en wanen te behandelen.
Falcone MA, Murray RM, Wiffen BD, O’Connor JA, Russo M, Kolliakou A, Stilo S et al (2015). Jumping to conclusions, neuropsychological functioning, and delusional beliefs in first episode psychosis. Schizophrenia Bulletin 41 (2), 411-8.