De kwaliteit van de samenwerking in de zorgverlening is een complex proces met acties en uitkomsten op individueel, intra-organisatorisch, inter-organisatorisch en contextueel niveau. In België wordt sinds 2011 een reorganisatie van de ggz uitgevoerd waarin het tot stand brengen van zorgnetwerken centraal staat. Het Belgische zorgstelsel wordt gekenmerkt door het beginsel van verplichte ziektekostenverzekering en gereguleerde marktwerking. De zorgnetwerken zijn losse, maar formele overeenkomsten tussen verschillende dienstverleners in een bepaalde regio. Het doel is meer continuïteit van zorg en herstelondersteunende zorg aan de cliënten te bieden. In dit Belgische organisatie-sociologische onderzoek werd geëvalueerd hoe de interpersoonlijke en inter-organisatorische samenwerkingskwaliteit in die zorgnetwerken werd vormgegeven en door de verschillende actoren werd ervaren. Het conceptuele model van D’Amour om samenwerking te meten was de leidraad. Dat model heeft vier domeinen (gedeelde visie; internalisering; formalisering; governance/bestuur) en tien indicatoren: centraliteit; leiderschap; steun voor innovatie; verbondenheid; tools voor formalisering; uitwisseling van informatie; cliëntgerichte organisatie; doelen; wederzijdse bekendheid; vertrouwen. In totaal vulden 523 personen/actoren/hulpverleners van 19 zorgnetwerken de online vragenlijst in waarbij op die tien indicatoren op een schaal van 0 tot 3 gescoord kon worden. De analyses werden uitgevoerd met behulp van variantieanalyse en lineaire regressieanalyse. Het model van D’Amour bleek een goede interne consistentie te hebben. De respondenten ervoeren een conflict tussen cliëntgerichte zorg en het (centrale) leiderschap in het zorgnetwerk. Over het algemeen nam de score voor de samenwerkingskwaliteit af naar mate de centralisatie van het netwerk toenam. De samenwerkingskwaliteit in de Belgische zorgnetwerken is nog steeds voornamelijk afhankelijk van informele, interpersoonlijke relaties. De interpersoonlijke dimensies van de samenwerkingskwaliteit werden veel hoger gewaardeerd dan de inter-organisatorische dimensies, welke werden ervaren als een barrière voor een orientatie op clientgerichte zorg. Zo blijft de fragmentatie in stand.
Nicaise P, Grard A, Leys M, Van Audenhove C, Lorant V. (2021). Key dimensions of collaboration quality in mental health care service networks. J Interprof Care. 2021 Jan-Feb;35(1):28-36.