Kenniscentrum Phrenos website

Belangrijkste elementen voor herstel: relaties, gevoel van zingeving en participatie

Internationaal is er meer aandacht om ggz-hulpverlening op basis van herstelprincipes te organiseren. In de praktijk vatten de verschillende stakeholders ‘herstel’ anders op. Er is geen gedeeld pragmatisch begrip van herstel. Het doel van deze Canadese scoping review (n= 60 studies; 2 uit Nederland) was de essentiële elementen die bijdragen aan het herstel van personen met ernstige psychische problemen op te sporen en te ordenen, ten einde een praktisch kader te maken voor ggz-hulpverleners. Herstel wordt opgevat als een persoonlijk proces waarbij iemand met psychische problemen zijn waardes, doelen, gevoelens en rollen verandert om een bevredigend, hoopvol en zinvol leven te gaan leiden, ondanks de beperkingen van de ziekte. Voor de ordening van de gegevens werd gebruik gemaakt van de Preferred Reporting Items for Systematic reviews and Meta-analyses extension for Scoping Reviews (PRISMA-ScR) Checklist. Bijna alle relevante studies kwamen uit Noord-Amerika of Europa. De meeste studies waren empirische kwalitatieve, kwantitatieve of gemengde onderzoeken. Uit de thematische analyse kwamen drie kernelementen met acht sub-elementen naar voren. Tot herstel dragen in ieder geval bij: I. Relaties; II. Gevoel van zingeving; III. Participatie. Ad I. Bijna alle studies wijzen op het belang van ondersteunende relaties bij het faciliteren van herstel bij ernstige psychische problemen. Er werden drie sub-thema’s gevonden: a. therapeutische relaties: cliënten geven aan dat humane contacten met hulpverleners bijdragen aan herstel; b. relaties met familie en/of vrienden; c. relaties met de bredere gemeenschap: inclusieve, sociale relaties o.a. met ervaringsdeskundigen zijn essentieel voor het herstelproces. Ad II. Veel studies wijzen het gevoel van zingeving als facilitator aan voor herstel. Drie sub-thema’s: a. gevoel van eigenwaarde is belangrijk, maar wordt verschillend ingevuld; b. hoop is een sterke determinant van herstel; c. een doel nastreven draagt ook sterk bij aan herstel. Ad III. Participatie aan betekenisvolle sociale rollen en daarnaast zelf keuzes maken en daar actie op ondernemen zijn tevens essentieel voor herstel. De rol van de omgeving blijft vaak onderbelicht.
Jaiswal A, Carmichael K, Gupta S, Siemens T, Crowley P, Carlsson A, Unsworth G, Landry T, Brown N. (2020). Essential Elements That Contribute to the Recovery of Persons With Severe Mental Illness: A Systematic Scoping Study. Front Psychiatry. 2020 Nov 19;11:586230.

Back To Top