Kenniscentrum Phrenos website

Site-header
Kenniscentrum Phrenos > Mensenrechten en destigmatisering > Nieuws > Zorgelijke trends in toepassing van dwang in de ggz

Zorgelijke trends in toepassing van dwang in de ggz

10 december 2024

Het aantal toepassingen van dwang in de ggz, waaronder separaties, is gestegen, ondanks beleid dat al jaren gericht is op minder insluiten. Pointer en Nieuwsuur besteedden aandacht aan nieuwe cijfers van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Mind startte een petitie voor een verbod op separeren. Op LinkedIn kwamen veel reacties naar aanleiding van de berichtgeving. Wat kunnen we hiervan leren?  

Recente cijfers van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) tonen ten opzichte van 2022 een toename van 10% van het aantal registraties in de categorie Insluiten, met ruim 8800 registraties in 2023. Daarnaast nam ook de duur van de insluitingen toe: de mediaan steeg van 45 uur in 2022 naar 50 uur per patiënt in 2023. IGJ gaat daarom een extra toezichtronde houden bij 10 tot 20 ggz-instellingen in het komende jaar, om te beoordelen wat instellingen doen om het aantal separaties terug te brengen (Cijfers Registraties insluiten van IGJ).

Om de uitkomsten van de cijfers en trends goed te begrijpen, heeft de IGJ hierover gesproken met brancheorganisaties en zorgaanbieders. Zorgaanbieders vermoeden dat de toename van het aantal registraties van toepassingen van dwang mede is toe te schrijven aan het feit dat er meer aandacht is gekomen voor registratie. Daarnaast neemt de complexiteit van de problemen toe en zijn er personeelstekorten. Door een grotere doorstroom van zorgverleners kennen de medewerkers de patiënten vaak minder goed, wat sneller leidt tot keuzes voor separatie. Daarnaast blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat jonge en minder ervaren zorgverleners eerder kiezen voor fysieke dwangmaatregelen, zoals separatie, omdat zij nog onvoldoende vertrouwd zijn met alternatieve benaderingen voor het afwenden van gevaarlijke situaties in de cliëntenzorg.

Belang van kennis delen

Laura Neijmeijer, themahouder Mensenrechten en destigmatisering van Phrenos: “De trends in de toepassingen van dwang in de ggz zijn zorgelijk en laten zien dat het belangrijk is om kennis over alternatieven voor het gebruik van dwang in de zorg te blijven delen”.

HIC GGz Centraal

In juni 2024 won het team van HIC Johannesbos van GGz Centraal De Bewogen Deuren Award, een aanmoedigingsprijs voor het terugdringen van verplichte zorg. Het team werkte meer dan 500 dagen zonder inzet van separatie of verblijf in de extra beveiligde kamer (EBK). Inmiddels is dit aantal zelfs gestegen tot bijna 700 dagen. Dit resultaat bereikten ze door onder andere het stap voor stap introduceren van gastvrije zorg, de inzet van het zorgafstemmingsgesprek (ZAG), de-escalerend werken, het opschalen van zorg, het betrekken van naasten en 100% aanwezigheid van zorgpersoneel op de groep (afschaffen van kantoorruimtes).

HIC GGz Breburg

Ook GGz Breburg doet er al jaren alles aan om het gebruik van dwang terug te dringen. Met de start van de High Intensive Care (HIC) en de implementatie van Active Recovery Triad (ART) is het aantal separaties fors gereduceerd. In BN De stem vertelt directeur behandelzaken en psychiater Irene Weltens dat het terugdringen van het aantal separaties aanvankelijk geen sinecure was: “Ik weet dat verpleegkundigen zeiden dat ze niet zonder isoleercel konden en dat het gevaarlijker zou worden. Maar uiteindelijk werd het veiliger op de afdeling, juist omdat het personeel veel beter werd in de-escaleren.” Verpleegkundig specialist Marit Uijl vult aan: “Mensen die bij ons binnenkomen zijn ernstig in de war, omdat ze bijvoorbeeld psychotisch zijn of zichzelf van het leven willen beroven. Daarom staat vanaf de allereerste minuut dat iemand bij GGz Breburg wordt binnengebracht, alles in het teken van rust bewaren. We proberen de patiënt gerust te stellen. We vragen aan henzelf wat er aan de hand is, zodat ze meteen hun kant van het verhaal kunnen vertellen. Soms wil iemand gewoon even douchen of een kop koffie. Nou, dat kan ook. Vaak zie je dat mensen al meteen rustiger worden.”

Verbetering ambulante zorg ook nodig

Laura Neijmeijer wil nog een ander aspect onder de aandacht brengen: “Het gaat er nu steeds over dat er op de afdelingen van ggz-instellingen te veel gesepareerd wordt. Dat is ook zo maar de kwaliteit van de behandeling en begeleiding voorafgaande aan de crisis is in feite net zo belangrijk. Hoe beter we de ambulante zorg kunnen leveren, des te minder dwang zal er uiteindelijk  nodig zijn. Intensieve begeleiding bij mensen thuis kan veel leed voorkomen. Dat is niet alleen een taak van de ggz, maar van alle partners in de wijk”.

Wil je op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen rond dit thema? Meld je aan voor de nieuwsbrief

Lees meer & bronnen

Thema

Mensenrechten en destigmatisering, Nieuws
Bekijk ook
Back To Top