Zoektocht naar jezelf
Sprekers: Maurits Beenackers en Thijs van der Rol
Tijd: 9.45 – 10.15 uur
Abstract
Bij het interviewen van 20 ervaringsdeskundige professionals met autisme kwam een verrassende vraag naar voren: Bestaat autisme eigenlijk wel? Neurofysiologisch valt autisme niet aan te tonen. En de gedragsclassificatie ‘ASS’ is in ieder geval een creatie van de ggz. Voorzichtigheid in het aanbieden van ‘autisme-expertise’ is daarom geboden. Veel geïnterviewden vinden het niet helpend dat bij de classificatie de beperkingen centraal staan. Ervaringsdeskundigen pleitten voor het centraler stellen van de ontwikkeling van eigen kracht, zelfinzicht, zingeving en zelfmanagementvaardigheden. Uit hun eigen levenservaringen blijkt keer op keer dat zelfregie en de ervaringen van ‘reisgenoten’ (een door een geïnterviewde aangedragen alternatief voor ‘lotgenoten’) hierin van grote waarde zijn. Maar ook blijkt dat de, mogelijk onterechte, stelligheid waarmee in de ggz over beperkingen bij autisme gesproken wordt, het ontstaan van die zelfregie in de weg kan staan. Hoe kan dit anders? En welke rol kunnen deze ‘reisgenoten’ voor zichzelf en voor elkaar spelen? Tipje van de sluier: die rol kan groter.
Sprekers
Maurits Beenackers is psycholoog en werkt als beleidsadviseur en onderzoeker bij Lister. Hij is auteur van de publicatie ‘Zoektocht naar jezelf. Ervaringsdeskundige professionals over zelfmanagement en autisme.’ Hij houdt zich binnen Lister onder meer bezig met visieontwikkeling (herstel) en de verdere doorontwikkeling van ervaringsdeskundigheid in de zorg en ondersteunt het programma en netwerk autisme. Hij is lid van raad van advies van NIPA en lid van de Commissie Onderzoek van Valente.
Thijs van der Rol is coördinerend ervaringswerker bij de Parnassia Groep. Daar werkt hij voor Centrum Autisme Haaglanden, is hij Autisme Ambassadeur en lid van de specialismegroep Autisme. Hij houdt zich bezig met ontwikkeling en beleid t.a.v. ervaringsdeskundigheid en inclusie. Daarnaast werkt hij als adviseur voor o.a. stichting Vanuit autisme bekeken. Hij is auteur van de publicatie ‘Zoektocht naar jezelf. Ervaringsdeskundige professionals over zelfmanagement en autisme.’ Ook is hij projectleider van het NIPA-project om een geheel nieuwe psycho-educatie voor autisme te ontwikkelen.
Theorie en evidentie van zelfmanagement
Spreker: Jaap Trappenburg
Tijd: 10.15 – 10.45 uur
Abstract
Iedereen doet aan zelfmanagement, maar niet iedereen is een goede zelfmanager. Goede zelfmanagementvaardigheden zijn gerelateerd aan betere gezondheidsuitkomsten en doelmatigere zorg. Helaas is het bevorderen van zelfmanagementvaardigheden niet eenvoudig. Voor vrijwel elke chronische aandoening zijn interventies ontwikkeld en geëvalueerd, met variatie in uitkomsten zowel tussen subgroepen van patiënten als tussen interventies. In deze presentatie zullen we ingaan op de onderliggende theorie van zelfmanagementgedrag en zelfmanagementinterventies. Daarnaast wordt inzicht gegeven in de beschikbare bewijskracht voor verschillende type interventies en kritieke factoren voor succesvolle implementatie.
Spreker
Dr. Jaap Trappenburg is universitair hoofddocent bij het Julius Centrum van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Hij is projectleider van het onderzoeksprogramma TASTE (TAilored Self-managemenT & eHealth), gericht op het ontrafelen en bevorderen van de effectiviteit van zelfmanagementinterventies en eHealth bij chronisch zieke patiënten. Daarnaast is hij medeoprichter en stuurgroeplid van The Healthcare Innovation Center (THINC).
Een alternatief verhaal om autisme te begrijpen
Spreker: Floortje Scheepers,
Tijd: 11.15 – 11.45 uur
Abstract
De DSM is leidend geworden in de GGZ als het gaat om het begrijpen van problemen en stellen van indicaties voor behandeling en begeleiding. Veel mensen willen de DSM als model niet loslaten uit angst voor chaos of het ontstaan van onduidelijkheid over wat er aan de hand is en wat er moet gebeuren. Er is behoefte aan een alternatief narratief waardoor we minder bang zullen zijn voor chaos en onduidelijkheid. Kunnen we vanuit het aanvaarden van de complexiteit van menselijk gedrag en de enorme invloed van interacties op ons functioneren wellicht komen tot zo’n alternatief narratief. En kan in dat alternatieve narratief zelfmanagement centraal komen te staan? Laten we er samen het gesprek over aan gaan en onderzoeken hoever we komen.
Spreker
Floortje Scheepers is (kinder- en jeugd)psychiater en medisch afdelingshoofd van de afdeling psychiatrie van het UMC Utrecht. Zij is tevens hoogleraar innovatie en wetenschappelijk directeur van kenniscentrum Phrenos. Haar onderzoek richt zich op het gebruik van klinische (big) data voor het ontsluiten van praktijkkennis, narratief onderzoek naar ervaringskennis en de transformatie naar herstelondersteunende netwerkzorg. Floortje is lid van de kwaliteitsraad van het Zorginstituut Nederland.
Ervaringsdeskundig perspectief op zelfmanagement
Sprekers: Thijs van der Rol en Linsey Wijburg
Tijd: 11.45 – 12.15 uur
Thijs van der Rol en Linsey Wijburg interviewen elkaar, geheel in stijl met de publicatie Zoektocht naar jezelf, over hun persoonlijke ervaringen met zelfmanagement. De hoofdthema’s die besproken zullen worden zijn:
- de bijdrage van zelfmanagement aan herstel
- handvatten voor zorgprofessionals om te ondersteunen bij zelfmanagement
Sprekers
Thijs van der Rol (zie hierboven)
Linsey Wijburg is peer support werker bij Lister in het gebiedsteam GGZ Nieuwegein. Ze is deelnemer van de kerngroep van FANN (Female Autism Network of the Netherlands) en lid van de ervaringsraad van NIPA (Netwerk Innovatie en Productontwikkeling Autisme).
Peer-supported Open Dialogue (POD) bij autisme – good practice GGzE
Spreker: Jeanine van der Meijden
Tijd: 13.25 – 13.55 uur
Abstract
Peer-supported open dialogue (POD) is een holistisch, persoonsgericht model voor zorgverlening dat zich richt op het direct betrekken van iemands netwerk en het wezenlijk bespreken van zorgen, wensen, betekenissen en passende deskundige behandelingen. Het bevorderen van de dialoog tussen de leden van het netwerk staat voorop. Er wordt veel tijd genomen om verschillende perspectieven op te laten komen, nieuwe ideeën te laten ontstaan. Overhaaste diagnoses en oplossingen worden vermeden.
In de multidisciplinaire teams van GGzE voor volwassenen met een autismespectrumstoornis wordt sinds 2018 gewerkt met dit model. We geven graag een inkijkje hoe dit in onze dagelijkse praktijk wordt vormgegeven.
Spreker
Jeanine van der Meijden (1963) is werkzaam als klinisch psycholoog en inhoudelijk manager bij Centrum Autisme van GGzE. Vanaf 1998 heeft zij met collega’s vanuit diverse disciplines gewerkt aan de ontwikkeling van een aanbod voor volwassenen met een autismespectrumstoornis. Specialistische diagnostiek, behandeling, training en herstelondersteunende zorg worden in samenwerking met netwerkpartners op een geïntegreerde wijze uitgevoerd, afgestemd op de vragen op de verschillende levensgebieden. Aansluiten bij de eigen kracht van mensen met autisme en hun naasten, eigen regie, zelfmanagement, werkelijk contact en het bieden van continuïteit staan hoog in het vaandel.
WRAP bij autisme – good practice GGZ Oost-Brabant
Spreker: Evelien Hulshof
Tijd: 13.55 – 14.25 uur
Abstract
WRAP staat voor Wellness Recovery Action Plan. Het is een zelfhulpinstrument dat de gebruikers ervan ondersteunt om het eigen welbevinden te herstellen of vergroten. Peer support speelt hierbij een belangrijke rol.
WRAP bestaat uit drie stappen:
1. Deelnemers verkennen de kernbegrippen voor herstel, zoals hoop, persoonlijke verantwoordelijkheid en eigen ontwikkeling.
2. Vervolgens verzamelen zij in ‘de gereedschapskoffer voor een goed gevoel’ ‘gereedschap’ om zich goed te voelen of om te herstellen van momenten dat ze zich minder goed voelen.
3. Uitwerking volgt in de zes plannen voor verschillende situaties, zoals dagelijks onderhoud, triggers en een crisisplan.
In Nederland is WRAP gepositioneerd binnen de ggz, gericht op mensen met kwetsbaarheden en hoe zij met deze kwetsbaarheden in balans kunnen blijven. Maar eigenlijk is WRAP veel breder bruikbaar. In Amerika bijvoorbeeld wordt WRAP ingezet voor iedereen die wil.
In haar presentatie neemt Evelien ons verder mee in WRAP als zelfhulpinstrument, hoe dit bijdraagt aan het eigen welbevinden, en hoe je als hulpverlener aan de slag kunt met WRAP.
Spreker
Evelien Hulshof is coördinator Ervaringsdeskundigheid bij GGZ Oost Brabant en is zelf ervaringsdeskundig. Ze is advanced level WRAP facilitator. In het dagelijks leven leeft en werkt ze zelf ook met WRAP.
Levensloopbegeleiding bij autisme
Spreker: Jan-Pieter Teunisse
Tijd: 14.50 – 15.20 uur
Abstract
De laatste jaren wordt steeds duidelijker dat de rol van levensloopbegeleider zich kan gaan ontwikkelen tot een spil in de samenwerking tussen de persoon met autisme, zijn/haar naasten en de betrokken professionals in zorg en welzijn. De levensloopbegeleider richt zich op het versterken van empowerment en zelfregie door ondersteuning in de leefwereld van de persoon met autisme en diens naasten. Niet de problematiek is leidend, maar het vergroten van de mogelijkheden op een betekenisvol leven. Het sociaal netwerk is daarbij de context waarbinnen de persoon met autisme dat betekenisvol leven probeert vorm te geven. Een levensloopbegeleider heeft daarom ook een verbindende taak binnen het informele en professionele netwerk, door bij te dragen aan begrip en acceptatie van het autisme en een verwachtingsvolle houding ten aanzien van de mogelijkheden. Besproken wordt hoe levensloopbegeleiding het vertrouwen kan geven jezelf te zijn, ook als je anders bent.
Spreker
Jan-Pieter Teunisse is in 1996 gepromoveerd op onderzoek naar de gezichtswaarneming bij mensen met autisme, en is sindsdien als onderzoeker en neuropsycholoog/gz-psycholoog verbonden aan het Dr Leo Kannerhuis. Sinds 2008 is hij daarnaast lector Autisme aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Onder de noemer ‘Volwaardig Leven met Autisme’ richt hij zich met praktijkgericht onderzoek op de rol van levensloopbegeleiding, sociale netwerken en technologie in de ondersteuning en behandeling van mensen met autisme.
Wij vormen onze taal, de taal vormt ons
Sprekers: Maria Groen-Blokhuis, Bram de Ridder en Branko van Hulst
Tijd: 15.20 – 15.50 uur
Abstract
De sprekers vertrekken vanuit het uitgangspunt dat hoe we praten over psychische kwetsbaarheid, mede bepaalt hoe we omgaan met psychische kwetsbaarheid. In hun presentatie ontleden ze een korte casus uit de dagelijkse praktijk in drie onderdelen:
Probleem: we verwarren de beschrijving van een toestand met de verklaring ervan (reïficatie)
- Gevolg: we verliezen de context uit het oog waarin eigenschappen verworden tot (deel van) een probleem (decontextualisatie)
- Oplossing: meer zoektaal, minder weettaal.
Er is veel ruimte voor interactie met het publiek.
Sprekers
Bram de Ridder (1985) is werkzaam als psychiater bij de poli persoonlijkheidsstoornissen van GGZ InGeest, daarnaast is hij socioloog en schrijver.
Maria Groen-Blokhuis (1984) werkt als psychiater bij Mentaal Beter in Utrecht. Eerder promoveerde ze op onderzoek naar de genetische achtergrond van aandachtsproblemen.
Branko van Hulst (1985) werkt als kinder- en jeugdpsychiater bij LUMC-Curium en is als onderzoeker verbonden aan het UMC Utrecht en LUMC-Curium. In 2016 promoveerde hij op een onderzoek naar verschillen in de neurobiologie van kinderen met ADHD. Zijn huidige onderzoek richt zich op de impact van psychiatrische classificaties op de ontwikkeling van kinderen.