In veel Europese landen is het deïnstitutionaliseringsproces al decennia lang bezig. De hulp aan mensen met ernstige psychische problemen wordt zoveel mogelijk bij de mensen thuis gegeven. Toch blijven er grote groepen patiënten over die veel hulp, soms ook intramuraal, nodig hebben. De houding, kennis en vaardigheden van de hulpverleners is zeer belangrijk voor het herstel van deze patiënten. In dit Nederlandse overzichtsartikel wordt op een rij gezet welke rehabilitatieprogramma’s en –interventies er ontwikkeld zijn om de groep met complexe psychiatrische problemen te helpen. Het Nederlandse ART-model beoogt herstelgerichte hulp te implementeren in psychiatrische ziekenhuizen en instellingen voor beschermd wonen. ART staat voor Active, Recovery process en Triad, en is door cliënten, familie, hulpverleners, beleidsmakers e.a. samen ontwikkeld. In rehabilitatieprogramma’s is steeds meer aandacht voor het betrekken van de patiënten bij allerlei sociale activiteiten. Enkele specifieke rehabilitatie-interventies die de afgelopen jaren ontwikkeld zijn: 1. Cognitieve interventies, zoals Cognitive Adaptation Training (CAT), Cognitieve Remediatie Training (CRT) en Cognitieve Gedragstherapie voor psychose (CGTp); 2. Lifestyle interventies die gericht zijn op gezond eten, lichamelijke oefeningen e.d. met als doel gewichtstoename en andere cardiometabole risicofactoren te verminderen; 3. Interventies gericht op werk en opleiding, zoals Individual Placement and Support (IPS) en begeleid leren; 4. Interventies door ervaringsdeskundigen, zoals Wellness Recovery Action Planning (WRAP); 5. E-mental health interventies. Er zijn ook twee geïntegreerde rehabilitatiemodellen: a. de Boston Psychiatric Rehabilitation Approach (BRPA) die gericht is op het bereiken van maximale autonomie van de cliënten en b. het Strength Model waarbij de vaardigheden van de cliënten ontwikkeld worden.
Van der Meer L, Wunderink C. (2018). Contemporary approaches in mental health rehabilitation. Epidemiol Psychiatr Sci. 2018 Jul 25:1-6.