Looptijd: 2025 – 2026
Financiering: Zorginstituut Nederland
Kenniscentrum Phrenos is vanaf 1 oktober 2025 gestart met een project waarin we een implementatietoolkit ontwikkelen voor psychosociale zorg bij ingrijpende somatische ziektes, in opdracht van Zorginstituut Nederland.
Waarom een implementatietoolkit?
Lichamelijke en mentale gezondheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dit is zowel in de geestelijke als somatische gezondheidszorg terug te zien. Zo heeft in de somatische gezondheidszorg 35% van de patiënten onder de 50 jaar meerdere psychosociale problemen. Daarnaast heeft de helft van de mensen met ernstige psychische problemen (EPA) in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) ernstige stofwisselingsproblemen (metabool syndroom). Er is dus veel overlap tussen patiënten in de ggz en patiënten in de somatische gezondheidszorg. In de somatische gezondheidszorg is echter vaak te weinig kennis over psychosociale problemen, terwijl in de ggz vaak kennis ontbreekt over lichamelijke problemen. De implementatietoolkit psychosociale zorg voor lichaam en geest die we ontwikkelen, zal deze kloof dichten door de samenwerking te stimuleren, kennis te vergroten en handelingsverlegenheid te verlagen.
Implementatietoolkit en andere producten
Kenniscentrum Phrenos gaat, in nauwe samenwerking met verschillende veldpartijen uit de somatische gezondheidszorg en ggz, een onderzoek uitvoeren naar de stand van zaken rondom psychosociale zorg bij lichamelijke problemen. Op basis van de bevindingen uit het onderzoek wordt de implementatietoolkit ontwikkeld. Uiteindelijk beogen we met dit project de volgende producten te ontwikkelen:
- Een evaluatie en kennissynthese van psychosociale zorg bij lichamelijke problemen, op basis van literatuuronderzoek en een veldraadpleging.
- Een praktische implementatietoolkit die handvatten biedt aan de praktijk om psychosociale zorg bij somatische ziektes te implementeren. Dit bevat onder andere een beschrijving van psychosociale zorg, een praktisch protocol met concrete voorbeelden, aanbevelingen voor de uitvoering en organisatie van psychosociale zorg en wetenschappelijke inzichten, feiten en cijfers over de kracht, meerwaarde en verwachte impact van verbeterde psychosociale zorg bij somatische ziektes.
- Een handreiking voor de borging en evaluatie van psychosociale zorg bij somatische ziektes. Deze bevat een stappenplan om de borging van psychosociale zorg vorm te geven voor coördinatoren in de zorgorganisaties en branche organisaties. Daarnaast geven we Zorginstituut Nederland aanbevelingen om psychosociale zorg met de veldpartijen verder te evalueren.
Wie doen er mee?
Dit onderzoek wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met verschillende koepelorganisaties en verenigingen uit de geestelijke en somatische gezondheidszorg, waaronder: Sociaal Werk Nederland, De Nederlandse ggz, IPSO Centra voor leven met en na kanker, Landelijke Vereniging POH/GGZ, Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen (NVO), Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP), Landelijke Vereniging voor Medische Psychologie (LVMP), Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVVP), Patiëntenfederatie Nederland, Verplegenden & Verzorgenden Nederland (VenVN), Nederlandse vereniging van ziekenhuizen (NVZ), Zorgverzekeraars Nederland (ZN), Helen Downing Instituut, VGVZ landelijke beroepsvereniging geestelijk verzorgers en de Nederlandse Vereniging voor Klinische Arbeidsgeneeskunde.
Naast deze koepelorganisaties zal Kenniscentrum Phrenos actief afstemming gaan zoeken met de deelnemende organisaties van het netwerk Leefstijl en somatische gezondheid en de overige deelnemende organisaties van Phrenos.
Wat is het tijdspad?
Het project start op 1 oktober 2025 en duurt een jaar. We verwachten in september 2026 de eindproducten op te kunnen leveren.
Meer weten of meedenken?
Neem contact op met Lars de Winter, onderzoeker bij Kenniscentrum Phrenos of Anne Willems, actieonderzoeker bij Kenniscentrum Phrenos.
