Al tijden is er aandacht voor burgerschap binnen de geestelijke gezondheidszorg. In discussies over burgerschap worden de stemmen van mensen met psychische problemen weinig gehoord. Burgerschap is gebaseerd op de volgende vijf elementen: rechten, verantwoordelijkheden, rollen, bronnen en relaties; waarbij de mate waarin een individu zich lid van de gemeenschap voelt wordt bepaald door de verbondenheid met deze vijf elementen. Schotland beschouwd zichzelf als een progressieve gemeenschap waarbij zoveel mogelijk mensen geïncludeerd moeten worden. In dit Schotse kwalitatieve onderzoek werd aan mensen met psychische problemen die in de afgelopen vijf jaar ernstige verstoringen van hun leven hadden meegemaakt (N=40) gevraagd wat burgerschap voor hen betekent met als doel potentiële belemmeringen voor burgerschap op te sporen. De data werden verzameld middels zes focusgroepen, met 6 tot 8 personen per focusgroep, en georderdend met behulp van thematische analyses. Voor de rapportage werd gebruik gemaakt van de Consolidated Criteria for Reporting Qualitative Research (COREQ). Uit alle verhalen van de deelnemers kwamen belemmeringen naar voren ten aanzien van hoe ze burgerschap beleefden. Die belemmeringen kunnen onder drie thema’s worden samengevat : 1. Stigmatisering (publiek stigma en zelfstigma) leidt tot verder onderscheid; de deelnemers ervaren een sterk verschil tussen “zij en wij”.; anderen kijken op hen neer. 2. Sociaal geëxcludeerd worden leidt tot verder isolement; de deelnemers voelen dat ze door de samenleving geëxcludeerd worden, ze voelen zich sociaal geïsoleerd; dat leidt vaak ook tot zelf-isolatie. 3. De deelnemers voelen zich anders, zo ervaren ze dat zelf en zo wordt volgens hen ook door anderen naar hen gekeken; ze behoren als burgers niet tot hun sociale omgeving, tot hun gemeenschap; daar staat tegenover dat ze zich wel met elkaar als lotgenoten verbonden voelen (=wij-groep).
Cogan NA, MacIntyre G, Stewart A, Tofts A, Quinn N, Johnston G, Hamill L, Robinson J, Igoe M, Easton D, McFadden AM, Rowe M. (2020). “The biggest barrier is to inclusion itself”: the experience of citizenship for adults with mental health problems. J Ment Health. Aug 7:1-8.