Er moet iets fundamenteel veranderen in de langdurige geestelijke gezondheidszorg en dat kan ook. Daar is een groep mensen van uiteenlopende achtergrond het tijdens een bijzondere bijeenkomst op 16 januari 2020 grondig over eens. De gesprekken gaan over zorgen, dromen en over hoe gezamenlijk tot een aanpak te komen die mogelijk maakt dat alle mensen die bij de ggz betrokken zijn een waardig leven kunnen leiden. Want, zo stelt men, dat is nu nog te vaak niet mogelijk.
Aanleiding van de middag was de nieuwe Wet langdurige zorg (Wlz) die vanaf 2021 van kracht wordt. Ongeveer 10.000 mensen die langer dan 3 jaar intensieve geestelijke gezondheidszorg hebben, zullen dan de overgang maken van de Wet maatschappelijke ondersteuning en/of Zorgverzekeringswet naar Wlz. Dat betekent voor hen zekerheid dat samenhangende zorg voor de lange termijn is geregeld. Tegelijkertijd vraagt dat van de langdurige ggz (lggz) om een verkenning naar het op gang brengen van een vernieuwingsbeweging met specifieke aandacht voor de mensen die met langdurende, intensieve ggz te maken hebben. Want in hoeverre maken we het met elkaar echt mogelijk dat alle mensen die bij de lggz betrokken zijn, dus zowel cliënten, naasten als professionals, een waardig leven kunnen leiden?
Jaap van Weeghel, directeur wetenschap van Phrenos, stelde dat hij zich soms afvroeg of cliënten er wel iets op vooruit gegaan zijn sinds hij in de jaren 70 in de ggz begon. Op het gebied van bejegening en kwaliteit van leven is er nog steeds een wereld te winnen, zo stelt hij. Het gaat in de lggz om een groep mensen met een enorme achterstand. “Laten we nu echt werk maken van wat deze groep kan en wil. Er is heel veel enthousiasme en idealisme in het veld. Met meer bundeling van krachten kunnen we verschil maken. Daarom ben ik vandaag hier.” Tom van Mierlo, bestuurder bij Reinier van Arkel, voegde hieraan toe: “Ik denk dat we als ggz met elkaar een appèl moeten doen om de waarde voorop te stellen dat wij er zijn om mensen met een psychische beperking te helpen bij inclusie, meer nog dan dat we er zijn voor goede tweedelijns specialistische behandeling alleen.” Jim van Os ondersteunde dit met de oproep: “Laten we vanuit ‘waarden’ verder met elkaar kijken. Als wij iets doen in de ggz, vanuit welke basale overtuigingen willen we dan opereren en waar denken we waarde toe te kunnen voegen? En kunnen we dan vervolgens vanuit die waarden verschillende manieren vinden die kunnen werken?”
De middag brengt een aantal essentiële ontwikkelingen en uitgangspunten in kaart die als basis kunnen dienen voor verdere verkenning van de mogelijkheden voor een vernieuwing in de lggz. Het brede perspectief van waardevolle ggz voor alle betrokkenen (cliënten, naasten en professionals) verbindt en enthousiasmeert de aanwezigen. En het smaakt naar meer. Zo wordt er met veel bijval gesteld: ‘Er wordt nog te weinig multideskundig gereflecteerd zoals vandaag, dit is fantastisch.’
De eerst volgende stap is het in kaart brengen van gedeelde waarden. LOC, Phrenos, Trimbos, Valente en GGZ-Nederland geven aan de uitkomsten van deze middag uit te willen werken en met een voorstel te komen voor een vervolg. Daarnaast worden als vervolgstappen het vormen van een lerend netwerk genoemd, bijeenkomsten in en tussen organisaties: (‘Een kijkje in elkaars keuken’), goede voorbeelden delen, enz. Vanuit de inspectie en VWS komt de vraag of waarde gedreven zorg ook als toetsingskader kan dienen voor landelijke partijen. Dat is echter een vraag die nu nog niet beantwoord kan worden, maar tijdens volgende inspiratiebijeenkomsten zal deze zeker weer ter sprake komen!
Bent u ook nieuwsgierig of enthousiast geworden, heeft u vragen of wilt u aansluiten? Neem dan contact op met Ruben Zelissen (LOC) of Dorothé van Slooten (Phrenos).